Cách Trồng Lan Dã Hạc – Phi Điệp Dendrobium Anosmum

Lan Phi Điệp còn có tên gọi khác như Hoàng thảo đùi gà, Hoàng thảo cẳng gà, Hoàng thảo dẹt, Huỳnh thảo, Co vàng sào (Thái), lan Phi điệp, Phi điệp kép. Cây được dùng trong y học cổ truyền với tên thuốc là Thạch hộc hay Kẹp thảo

Đây là một giống phong lan thông thường thân cao chừng 40-60 cm có khi tới 2 m, có giống rụng lá vào mùa Thu và có giống xanh tốt quanh năm. Hoa có nhiều mầu, phần đông tím trắng, nhạt hay thẫm. Hoa mọc ở các đốt gần ngọn 2-4 chiếc to khoảng 7 cm lâu tàn và thơm. Một khóm lan có thể có tới 100 hoa là chuyện thường.

Có thể nói giống lan này thường được trồng nhiều nhất vì nó tương đối dễ trồng, khả năng chịu nóng, lạnh tương dối tốt. Cây dễ trồng và cho nhiều hoa, hoa của phi diệp to, từ khảng 3- 5cm, hương thơm nồng nàn.

Cách trồng:

Ánh sáng
Lan cần nhiều ánh sáng gần như có thể để ở ngoài trời, nhưng cần phải có lưới che phòng khi lá non bị cháy nắng. Khi thấy cây quặt quẹo, đó là dấu hiệu thiếu nắng. Hãy đưa cây ra chỗ có nhiều nắng hơn. Nhất là vào mùa đông, nếu thiếu nắng cây khó lòng ra hoa.

Nhiệt độ
Lan cần nuôi trong nhiệt độ từ 40-80°F hay 8-25°C. Tuy nhiên lan có thể chịu nóng tới 100°F hay 38°C và có thể chịu lạnh tới 38°F hay 3.3°C. Ngoài ra nếu vào mùa đông không lạnh dưới 50°F hay 15.6°C trong vòng 4-6 tuần lan sẽ khó lòng ra nụ.

Ẩm độ và thoáng gió
Lan mọc mạnh nếu ẩm độ cần phải từ 60-70%. Nếu quá thấp cây non sẽ không lớn được và bị teo đi.

Cây cũng không mọc mạnh nếu không thoáng gió và trong thời kỳ lan ra nụ nếu không thoáng gió nụ sẽ ít đi.

Vật liệu trồng
Nên trồng với những vật liệu lâu mục và dễ thoát nước như vỏ thông, vỏ dừa, đá v.v…

Chậu
Lan ưa trồng trong chậu chật hẹp cho nên đừng dùng chậu quá lớn.

Tưới nước
Vào mùa hè khi lan ra mầm non và mọc mạnh, tưới 2-3 lần một tuần. Vào mùa thu, khi cây đã ngừng tăng trưởng, nên tưới nước thưa đi. Mỗi tuần chỉ cần tưới 1 lần cho thân cây khỏi bị teo lại. Vào mùa đông, đây là thời gian lan chuẩn bị để ra hoa, ngưng hẳn việc tưới nước. Nếu ẩm độ quá thấp nên phun sương mỗi tháng 1-2 lần.

Bón phân
Lan không ưa phân bón có nhiễu chất Nitrogen cho nên bón với phân 15-15-15 cho đến tháng 9, từ tháng 9-10 và 11 bón với phân 10-30-10. Từ tháng 12 cho đến hết tháng giêng ngưng hẳn việc bón phân. Nếu tiếp tục bón hoặc phân bón có nhiều chất Nitrogen quá, cây sẽ ra cây con (keiki) thay vì ra nụ.

Thay chậu, tách nhánh
Thời gian thay chậu thuận tiện nhất là vào mùa xuân, khi cây non đã mọc cao chừng 10-15 cm. Nếu muốn tách nhánh, cây phải có chừng 7-8 cành. Nếu chỉ có 4-5 cành, cây non mới mọc sẽ yếu ớt và không ra hoa. Hiện nay trên thương trường có rất nhiều cây Dendrobium lai giống từ cây Den. nobile như Den. nobile Yamamoto, Den. Oriental Smile; Fantasy, Den. Fancy Angel; Lycee, Den. Spring Dream; Apollon; v.v…

Những cây lan lai giống này được thừa hưởng các đặc tính của cây Den. nobile là dễ trồng, nhiều hoa và chịu được lạnh.

Lan Trầm Tím – Dendrobium Nestor

Cây lan này là một giống lai lan lai tạo giữa cây Dendrobium anosmum – Dã hạc, Phi điệp và cây Dendrobium parishii – Song hồng, Hoàng thảo tím được Veitch cầu chứng vào năm 1893 với tên Den Nestor

Thân cây không giống như Den anosmum dài từ 80 phân đến 1,5 th và cũng không quá mập mạp như Den. parishiitừ 20-40 phân. Thân cây Den. Nestor hơi ngắn và lên thẳng như cây Den. parishii chứ không quá dài và buông thõng xuống như Den. anosmum. Thừa hưởng đặc tính di truyền của cây cha và cây mẹ cho nên rất thơm, nhưng mùi thơm nhẹ nhàng dễ chịu như hương trầm chứ không quá hắc. Hoa khá giống 2 cây cha mẹ nhưng có mầu tím hồng rất đẹp.

Qua kinh nghiệm học hỏi thêm về những cây lan thuộc nhóm rụng lá mới biết rằng mình đã phạm nhưng lỗi lầm quan trọng như sau:

– Dùng chậu quá lớn, trong khi cây lan lại ưa chậu chật hẹp cho rễ bó lại với nhau (root bound).
– Khi tưới phải đợi cho cây khô rễ rồi mới tưới, tức là tưới thưa ra. Mùa hè không tưới nhiều nước và bón phân đầy đủ nên cây con không mọc mạnh.
– Không tôn trọng thời kỳ chuẩn bị ra hoa, vẫn tưới nước và bón phân như thường làm cho thối rễ và cây bị mất sức. Xin xem chi tiết trong bài “Thời Kỳ Nghỉ Ngơi”.
– Lỗi lầm quan trọng nhất là đã cắt bỏ những thân cây già. Nên nhớ thân cây tuy già nhăn nheo nhưng vẫn có thể ra hoa vào mùa tới và chính là bầu sữa nuôi những cây còn nhỏ.
– Một nguyên nhân khác là ở ngoài thiên nhiên, lan tự do mọc thẳng lên hay cong quẹo hay rũ xuống nay bị chúng ta cột thẳng lên làm cho nhựa cây khó dồn lên ngọn làm cho thân cây ngắn lại, vì vậy nên để lan mọc theo ý muốn.

CÁCH TRỒNG

Những cây cùng một nhóm rụng lá như: Den. anosmum, Den. friedericksianum, Den. heterocarpum, Den. lituiflorum, Den. parishii, Den. pierardii, Den. primulinum v.v… cách trồng đều giống như nhau với hợp chất như sau: Vỏ thông cở vừa 25%, than củi nhỏ 25%, đá nhỏ 25% và 30% perlite.

Ánh sáng cần khoảng 3000-4000 ánh nến, và cần có lưới che đề phòng bị cháy lá.

Mùa hè càng nóng, càng phải tưới cho thật nhiều và ẩm độ càng cao, càng tốt (70-90%). Bón phân 30-10-10 hay 20-20-20 mỗi tuần.

Mùa Thu hay từ tháng 10 trở đi, khi thấy lá cây úa vàng tưới ít đi và bón phân 10-30-20 và phun thuốc 0-50-0 để kích thích cho cây ra nụ. Vào thời kỳ này nếu ban đêm không lạnh xuống dưới 55-60°F hay 13-15°C trong vòng 4-6 tuần lễ sẽ khó lòng có hoa. Ngưng hẳn việc tưới bón vào tháng 12, nhưng thỉnh thoảng phải phun nước cho thân cây khỏi bị teo tóp, nhăn nheo.

Vào cuối mùa Đông hay đầu mùa Xuân, cây bắt đầu nhú nụ ở các đốt phía trên gần ngọn, lúc này hãy tưới sơ qua hoặc phun nước cho thật đẫm. Nếu chúng ta chú ý sẽ thấy ở ngoài thiên nhiên, thời gian này sẽ có nhưng trận mưa phùn hay mưa bụi làm cho thân cây đẫm nước, căng phồng nhưng rễ chỉ ẩm chứ không ướt sũng những nước.

Khi hoa nở, tưới nước điều hòa và khi hoa tàn ngưng tưới nước cho tới khi thấy cây con mọc ra ở gốc hay các các cây (keikies) mọc ở các đốt gần ngọn hay ở phía dưới các đốt đã ra hoa. Những cây con, thường mọc ra sớm hơn có thể là từ khi cây ra nụ và có thể ra hoa vào mùa tới, còn các cây keiki phải đến mùa hoa sang năm. Hãy đợi khi cây keiki mọc rễ dài chừng 3-4 phân mới tách ra khỏi cây mẹ và trồng vào các chậu nhỏ dưới 10 phân.

Mỗi chậu lan cần có ít nhất 2 thân cây già trụi lá để nuôi các cây con.

Cách trồng tốt nhất là trồng trong chậu gỗ và treo nơi thoáng gió, hoặc trồng trong những giỏ treo ngược cho cây buông thõng xuống bởi vì thân cây quá dài làm cho chậu nhựa bị lật nghiêng và nước tưới khó lòng vào trong chậu.