Để có một chậu lan Dendrobium đẹp

Dendrobium có điều kiện sinh thái rất đa dạng, có loài hoa chỉ mọc ở vùng lạnh, có loài lại chỉ sống ở vùng có không khí nóng, cũng có loài chỉ chịu được nhiệt độ vừa phải, nhưng có một số loài lại rất dễ chịu là điều kiện khí hậu nào cũng sống được

Có thể nói trong tất cả các loại lan thì Dendrobium là loài Lan có nhiều chủng loại nhất. Nó đa dạng và phong phú, có hơn 1000 loài xuất xứ từ Ấn Độ đến Á Châu, Hàn Quốc rồi Nhật Bản xuống tới Châu Úc, nhưng nhiều nhất là khu vực Đông Nam Á. Không có một định nghĩa chung nào cho từ Dendrobium. Có tài liệu cho rằng chữ này do tiếng La Tinh, dendro nghĩa là cây, còn chữ biosdendrobium được hiểu là cây lan sống ở trên cây hay phong lan. Ở Việt Nam, người ta thường gọi chúng là Hoàng Thảo hay Đăng Lan. Loại Lan này được chia ra thành nhiều nhóm: nghĩa là sự sống. Do đó

– Nhóm thứ nhất có đặc điểm là lá xanh quanh năm và hoa thì thường mọc ở gần ngọn như Dendrobium Antennatum, Dendrobium Phalaenopsis…

– Nhóm thứ hai thì lá thường rụng vào mùa đông và hoa thường mọc ở gần đốt trên thân cây như Dendrobium Anosmum, Dendrobium Wardianum…

– Nhóm thứ ba hay còn gọi là nhóm Callista khi ra hoa thì hoa rủ xuống phía dưới như Dendrobium Chrysotoxum, Dendrobium Farmeri…

– Nhóm thứ tư là nhóm Latoura với chùm hoa mọc thẳng đứng như dendrobium Atroviolaceum, Dendrobium Spectabile…

– Nhóm thứ năm là nhóm Formosae có đặc điểm là trên thân và lá cây có lông màu đen và hoa thường là màu trắng như Dendrobium Draconis, Dendrobium Formosum…

Chính vì sự đa dạng về chủng loại mà loài lan này có điều kiện sinh thái rất đa dạng, có loài hoa chỉ mọc ở vùng lạnh, có loài lại chỉ sống ở vùng có không khí nóng, cũng có loài chỉ chịu được nhiệt độ vừa phải, nhưng có một số loài lại rất dễ chịu là điều kiện khí hậu nào cũng sống được.

So với các giống lan khác thì Dendrobium có thể nhân nhanh giống bằng phương pháp chiết nhánh thông thường. Vì nó là loại lan đa thân với nhiều giả hành, các giả hành thường mang một thân với nhiều lá mọc xen kẽ, trên thân có rất nhiều mắt ngủ. Tại những mắt ngủ này sẽ đâm chồi và cho ra một cây con mới. Đối với Dendrobium thì hoa của loài này có thể mọc từ thân thành từng chùm hay chỉ mọc một hoa duy nhất. Có một số loài dendrobium trước khi ra hoa sẽ rụng hết lá. Đặc biệt hơn các giống lan khác, các chồi hoa của lan Dendrobium không những mọc trên các giả hành mới, tại các giả hành cũ cũng có thể mọc hoa, vì thế một cây Dendrobium có thể cho ra nhiều cành hoa. Mặt khác hoa của loài Dendrobium này thường rất lâu tàn, thường là từ 2 đến hơn 3 tháng, có loài hoa có thể nở suốt quanh năm như Dendrobium Caesar Alba, Dendrobium Caesar La tin… Tuy nhiên có loài cũng sớm nở tối tàn như Lan Thạch Hộc (Dendrobium Crulllenatum).

Dendrobium cũng là giống rất phong phú về màu sắc và hình dạng hoa. Chính vì thế người Việt Nam dùng những hình tượng khác nhau dể tượng trưng cho một số loài Dendrobium nào đó: một con chim bồ câu trắng (Lan Bạch Câu), một loài hạc lẻ loi (Lan Giả Hạc), hay một đàn bướm vàng bay trăng gió (Lan Kim Điệp)…

Nhờ những ưu điểm đó của lan Dendrobium mà ngày nay nó chiếm một vị trí rộng lớn trên thị trường tiêu thụ.Ở Bạc Liêu, thì thị trường tiêu thụ lan không nhiều, thậm chí những người sành hoa kiểng cũng chỉ biết một vài loại lan. Nhưng đối với giống Dendrobium này thì đa phần người thích hoa đều biết, mặc dù có người chỉ biết đến nó với cái tên chung là hoa lan chứ chưa từng nghe đến cái tên khoa học khó nhớ này: Dendrobium, thậm chí một số người thích hoa lan còn rất mập mờ về kỹ thuật trồng và chăm sóc loại lan này. Tuy nhiên loài Dendrobium này không hẳn là khó trồng. Nếu chúng ta nắm được một số bí quyết cơ bản của loài này và nguồn gốc nguyên thủy của nó thì việc để có một chậu lan đẹp, hoa lâu tàn là một điều khá dễ dàng.

1. Nhiệt độ

Nhiệt độ ảnh hưởng rất nhiều đến sự tăng trưởng của lan Dendrobium. Vào mùa hè nóng nực cây phát triển nhanh hơn cho nên cần nhiều độ ẩm và nước. Phần lớn các cây này thích hợp với nhiệt độ ban đêm vào khoảng 50-60°F (10-16°C) và ban ngày vào 70-90°F (21-32°C) Nếu trời nóng hơn nhiệt độ ở trên chúng ta nên tưới cây thường xuyên hơn, cây sẽ không bị tình trạng căng thẳng (stress) hay nóng cháy.Vì đa dạng về chủng loại nên mỗi loài dendrobium cần một nhiệt độ nhất định

Đối với nhóm Dendrobium ưa lạnh, chúng sẽ sinh trưởng và phát triển tốt nhất ở nhiệt độ lý tưởng là 15°C, những giống này được lấy từ các vùng cao nguyên của Việt Nam và Miến Điện trên độ cao 1000m như các loài Vảy Cá (Dendrobium Linlleyi), Thủy Tiên Tím (Dendrobium amabile), Long Nhãn Kim Điệp (Dendrobium fimbriatum). Các loài này nếu được trồng ở nhiệt độ cao hơn hoặc bằng 25°C, thì cây vẫn sống, nhưng phát triển yếu hơn và hiếm bao giờ ra hoa.

Đối với nhóm Dendrobium ưa nóng, gồm đa số các giống Dendrobium rừng của Châu Úc, Indonêxia, Malaixia và các loài của giống Dendrobium lai hiện được trồng tại thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, nhiệt độ thích hợp cho các hoài của nhóm này là 25oC. Tuy nhiên các giống Dendrobium lai chịu được một nhiệt độ cao hơn nhiều.

Đối với nhóm Dendrobium trung gian có thể sống ở cả vùng lạnh và vùng nóng. Ở vùng lạnh cây sinh trưởng và ra hoa nhiều hơn ví dụ các loài Dendrobium Primulinum, Dendrobium fanmeri, Dendrobium chrysotoxum, nhiệt độ lý tưởng của các loài này là 20oC.

2. Độ ẩm

Độ ẩm thích hợp giúp cho cây được phát triển nhanh hơn, hoa cũng tươi tốt và lâu tàn. Dendrobium cũng như đa số các giống lan khác chỉ phát triển tốt trong điều kiện không khí ẩm và thoáng, vào ban ngày cây cần độ ẩm khoảng từ 40-60%, vào ban đêm độ ẩm thích hợp từ 60-90% thì cây sẽ phát triển tốt hơn. Cấu tạo giá thể quá ẩm và úng là điều kiện bất lợi cho sự sinh trưởng của giống Dendrobium vì có thể toàn bộ rễ bị thối và biểu hiện là các cây con mọc từ phần ngọn của thân.Với độ ẩm cao, lá cây và rễ cây sẽ có thể hút hơi nước trong không khí khi cần thiết.

3. Tưới nước

Nước rất quan trọng cho cây để tăng trưởng. Vào mùa hè cây cần nước nhiều hơn là mùa đông. Nếu thiếu nước cây sẽ không phát triển và có thể bị chết khô. Nhìn thấy thân cây hoặc lá cây bị nhăn nheo, chúng ta biết là cây bị thiếu nước. Vào mùa hè chúng ta có thể tưới 2 lần một tuần, nếu trồng trong chậu nhựa, còn mùa đông chỉ tưới mỗi tuần một lần là đủ. Tưới quá nhiều nước, cây sẽ bị úng thủy, thối rễ và tạo cho cây dễ bị nhiễm trùng hoặc nhiễm nấm rồi chết. Riêng đối với những giống Dendrobium được trồng ở TPHCM thì chu kỳ tưới nước lại khác hơn: từ tháng 5 đến tháng 11 tưới nước 2 lần/ngày ,từ tháng 12 đến tháng 2 tưới nước 3 lần/ngày và từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 4 tưới nước 1 lần/ngày. Sự thay đổi các điều kiện sinh thái trong mùa nắng và mùa mưa là nguyên nhân chính quyết định sự ra hoa của loài Dendrobium.

4. Ánh sáng

Ánh sáng rất quan trọng cho cây lan vì nó trực tiếp giúp cho cây tạo ra chất dinh dưỡng giúp cho cây tăng trưởng nhanh. Nếu thiếu ánh sáng cây sẽ yếu mềm và chậm phát triển, không những thế mà có thể làm cho cây không ra hoa được. Nhưng nếu quá nhiều ánh nắng sẽ làm cho cây bị cháy lá hoặc cây con bị chết.

Khác với Lan Hồ Điệp, Dendrobium là loại lan ưa ánh sáng. Nếu ở Lan Hồ Điệp chỉ cần 30% ánh sáng, thì ngược lại Dendrobium cần tới 70% ánh sáng, cường độ ánh sáng từ 15.000 – 30.000 lux thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của loài này. Nếu trồng trong giàn thì các chậu Dendrobium nên treo cách xa nhau để tạo độ thoáng và cây có thể hấp thu ánh sáng đầy đủ hơn, đối với những cây lan lớn khoảng cách giữa 2 cây là 25cm và những cây lan nhỏ khoảng cách là 15 cm. Để sự phân bố ánh sáng được điều hòa và để việc sử dụng phân bón dễ dàng hơn, ta nên chọn những cây cùng kích thước và những cây cùng tuổi trồng chung trong một giàn để tiện chăm sóc.

Mặt khác, nếu trồng dưới ánh sáng trực tiếp cây vẫn phát triển tốt, tuy nhiên để ngăn ngừa trường hợp cây bị bỏng lá, ta phải tập cho các cây thích nghi từ từ và các chậu khi trồng phải treo hơi khít vào nhau.Nhưng thiếu ánh sáng đối với các loài thuộc giống này sẽ gây ra sự thoái hóa rõ rệt, số lượng hoa cũng rất ít, cây èo ọt. Trái lại, thừa ánh sáng đối với các loài thuộc giống Dendrobim, chỉ làm cho cây xấu đi vì lá quá vàng hoặc các giả hành trơ trụi, nhưng cây sẽ thích nghi dần và vẫn đảm bảo cây ra hoa nhiều và đẹp. Dù sao điều kiện ánh sáng lý tưởng vẫn cho kết quả tối nhất.

5. Bón phân

Tùy theo từng loại Dendrobium mà nhu cầu phân bón là khác nhau. Đối với Dendrobim thân đứng là loài lan đòi hỏi dinh dưỡng cao, vì thế chúng cần rất nhiều phân bón và có thể dùng rất nhiều dạng phân bón khác nhau.Còn các loại Dendrobium thân thòng ăn phân yếu phải dùng nồng độ thật loãng. Dendrobium cần nhiều phân bón vào mùa hè hơn là mùa đông vì mùa hè cây tăng trưởng nhiều hơn. Nếu có đầy đủ chất dinh dưỡng cây sẽ mau lớn, ra nhiều hoa và hoa to hơn. Ta nên dùng phân NPK 20-20-20 hoặc NPK 15-15-15 để bón quanh năm và NPK 6-30-30 để kích thích cho ra hoa. Chỉ nên dùng ¼ hoặc ½ thìa cà phê với một gallon (4 lít) nước để tưới cây mỗi tuần. Nếu dùng quá nhiều thì dễ bị cháy lá và cháy rễ cây. Nếu thấy ngọn lá bị cháy đen tức là nhiều phân quá, hãy ngưng bón phân trong 2 tuần rồi mới tưới phân trở lai. Ta cũng nên tưới nước không phân mỗi tháng một lần để rửa hết chất đọng trong chậu.

Trong suốt mùa tăng trưởng (từ đầu tháng 5 đến cuối tháng 1), một tháng trước khi bước vào mùa nghỉ (trong suốt tháng 2) ta bón phân NPK 10-20-30 làm 2 lần/1 tuần để tạo một sức chịu đựng cho cây trước khi bước vào mùa nghỉ. Trong mùa tăng trưởng nếu cây có nụ hoa, ta thay phân NPK 30-10-10 bằng phân NPK 10-20-20 với chu kỳ bón 2 lần/1 tuần cho đến khi hoa tàn. Trong mùa nghỉ hoàn toàn không bón phân cho Dendrobium, hay đúng hơn giảm và không bón phân cho Dendrobium khi cây hoàn tất thời kỳ tăng trưởng hằng năm của nó. Thường Dendrobium hoàn tất thời kỳ tăng trưởng vào tháng 9 đến tháng 10 khi mà những lá cuối cùng của nó thấy được trên đỉnh giả hành và thân. Thời kỳ tăng trưởng hoàn tất, bạn giảm nước tưới và thức ăn từ từ cho đến khi không còn gì nữa trong một thời gian chừng 4 tuần, vào lúc này cây cần càng nhiều ánh nắng càng tốt- phối hợp với điều kiện khí hậu tháng 12 ngày ngắn và nhiệt độ mát – những giống thay lá hằng năm chuẩn bị rụng lá để hình thành phát hoa.

Tuy nhiên, xin khẳng định rằng mặc dù phân bón rất cần thiết cho Dendrobium nhưng nếu sử dụng liều lượng quá nhiều trong một lần tưới hoặc tưới nhiều lần trong tuần sẽ làm cho cây bị chết. Vì thế đừng vì mong muốn cây mau ra hoa mà lạm dụng phân bón một cách không phù hợp.

6. Cấu tạo giá thể

Mặc dù rất dễ chịu về điều kiện ánh sáng nhưng Dendrobium rất nhạy cảm khi cấu tạo giả thể không thích hợp. Chậu trồng Dendrobium phải là những chậu có những lỗ nhỏ để tạo độ thoáng và giúp cho cây không bị úng. Tuy nhiên do bản năng sinh học và cấu trúc thực vật với giả hành có thân, các loài thuộc giống Dendrobium có thể dùng giá thể hơi ẩm nhưng không làm thối căn hành. Dễ chịu hơn Lan Hồ Điệp, giá thể dành cho Dendrobium là loại dễ kiếm, rẻ tiền: xơ dừa (phải được ngâm thuốc chống mốc trước khi sử dụng). Và không nên tưới nước nhiều, như thế sẽ làm cây bị thối vì quá ẩm. Tuy nhiên cũng có người dùng nguyên trái dừa như một cái chậu làm giá thể cho cây, khoét một lỗ dưới đáy trái dừa để tạo độ thoáng cho cây. Nhưng giá thể tốt nhất dành cho Dendrobium là than.

7. Thay chậu

Khi giá thể trong chậu bị ẩm ướt sẽ làm cho rễ cây bị thối do giá thể xơ dừa sau một thời gian bị mục và lắng xuống đáy chậu tạo thành một lớp mùn úng nước. Ngoài ra chính lớp mùn là điều kiện sinh sống thuận lợi của các côn trùng. Các loài này tác động cùng với sự bất lợi vì thừa nước, cắn phá toàn bộ rễ của cây lan. Do bản năng sinh tồn cây lan sẽ phản ứng bằng cách mọc ra một số cây con trên ngọn thân của các giả hành để duy trì nòi giống. Điều này cho thấy giá thể trong chậu đã bị hư, ta phải tiến hành thay chậu và cho giá thể mới vào.

Đối với Dendrobium thì ta nên tiến hành thay chậu 2 năm 1 lần vì trong quá trình sinh trưởng và phát triển, chậu có thể bị đóng rêu, giá thể có thể bị hư hao, cây mất cân đối (cây quá lớn, chậu quá nhỏ không đủ không gian để tạo độ thoáng cho rễ cây phát triển một cách tốt nhất).

8. Một số sâu bệnh và cách phòng trị

– Gián và cuốn chiếu: Do đa dạng về chủng loại nên Dendrobium cần bón nhiều loại phân khác nhau. Giá thể xơ dừa sau một thời gian được trồng sẽ bị ẩm ướt làm cho rễ cây bị thối. Điều này là nguyên nhân gây ra những con gián và cuốn chiếu làm cho giá thể bị hư. Khi gặp hiện tượng này ta nên thay giá thể mới.

– Một loại rệp màu vàng: Chúng thường xuất hiện trên bề mặt lá cây, có kích thước rất nhỏ như đầu cây tăm, chúng có tác hại sẽ hút nhựa cây làm cho cây thiếu sự sống. Đối với những loài côn trùng như thế ta chỉ cần dùng Serpa, Bassa, nồng độ 1/500 là có thể tiêu diệt chúng.

– Nấm và virut: Khi cây không được vệ sinh kỹ lưỡng ta sẽ thấy xuất hiện nấm trên thân cây. Hoặc khi thấy cây bị khô thân ở gần gốc và giả hành làm cho giả hành khô và chết thì lúc đó cây đã bị virut tấn công. Để ngừa bệnh ta nên dùng những loại thuốc trị nấm như Topsil, Zineb, Bencmyl với nồng độ 1/400, chu kỳ phun là ½ tháng phun 1 lần.

Nhìn chung thì Dendrobium là loại lan dễ trồng (vì nó có nhiều chủng loại, thích nghi được nhiều loại khí hậu: lạnh, nóng, trung bình), dễ kiếm (vì nó có thể sinh sống ở nhiều vùng khác nhau), dễ nhân giống (vì nó là loại lan đa thân nhiều giả hành), và điều đặc biệt là giá của một chậu Dendrobium phù hợp với người dân (khoảng từ 30.000 – 50.000 đồng). Chính vì vậy mà nắm bắt được một số kỹ thuật cơ bản trồng và chăm sóc loại lan này thì việc để có một chậu Dendrobium đẹp, thậm chí là nhiều chậu dendrobium đẹp trong khu vườn, quả là một điều dễ dàng đối với những người dân Bạc Liêu yêu hoa lan.

Lan không ra hoa

Cây lan không ra hoa có nhiều nguyên do, xin trình bầy rõ ràng để bạn tự tìm hiểu lý do và cho mình một câu trả lời chính xác hơn.

Sau đây là nhưng nguyên nhân khiến cho cây không ra hoa:
• Không đủ ánh sáng
• Cây chứa đủ lớn để ra hoa
• Chưa đến mùa ra hoa
• Nuôi trồng không đúng cách

1. Không đủ ánh sáng

90% nguyên nhân lan không ra hoa là thiếu ánh sáng hay ánh nắng. Mỗi loại lan cần nhiều ánh nắng hay ít, lâu hay mau. Những loài lan như Vanda, Mokara cần nhiều ánh nắng gần như ở ngoài nắng. Các loài như Cattleya, Dendrobium cần ít nắng hơn Vanda và các loài như Paphiopedilum chẳng hạn cần ở trong bóng rợp.

Thông thường thấy lá xanh đậm là thiếu nắng, lá vàng vọt hay có mầu tím hay cây còi cọc là nhiều nắng, bị cháy lá là quá nhiều nắng. Lá mầu xanh hơi vàng là đủ ánh sáng.Có những loài lan chỉ cần ánh nắng khoảng 4-5 giờ là đủ như Hồ điêp (Phalaenopsis) Lan Hài (Paphiopedilum) nhưng cũng có loài cần phải 8-10 tiếng như Vanda nhưng không quá 12 giờ một ngày. Những cây non cần từ 12-16 giờ mới đủ để tăng trưởng.

Ngược lại khi ban đêm đèn sáng quá, lan sẽ lẫn lộn ngày đêm và không ra hoa.

2. Cây chứa đủ lớn để ra hoa

Lan cũng như người, phải tới tuổi trưởng thành mới có thể đơm hoa kết trái.

Lan gieo từ hạt: Trung bình những giống lan Hồ điệp mọc ra từ hạt và trồng trong điều kiện tốt nhất cũng phải 2-3 năm mới có hoa. Những giống như Cattleya, Dendrobium Oncidium từ 4-6 năm, riêng giống Dendrobium speciosum và nhiều giống khác phải từ 9-10 năm mới ra hoa.

Lan tách nhánh: Thông thường những cây lan nếu tách nhánh đúng cách, nghĩa là phải đủ tối thiểu 3 củ hay 3 nhánh, vào đúng mùa và nuôi trồng đúng cách có thể ra hoa ngay trong năm đó. Nếu cây non bị èo uột chậm lớn không đủ trưởng thành, quá nhỏ so với kích thước của cây mẹ không thể ra hoa. Lại có những giống lan không ưa bị quấy nhiễu hay đụng chạm đến như Coelogyne, Dendrobium v.v. do đó nếu thay chậu phải đợi đến năm sau mới có hoa.

3. Chưa đến mùa ra hoa
Tuy cùng một loài, nhưng mỗi giống lan nở hoa vào một thời gian khác nhau. Thí dụ như loài Cymbidium phần lớn nở vào Đông- Xuân, nhưng Cym. ensifolium và môt số khác lại ra hoa vào Hè-Thu.

Tuy nhiên cũng có khá nhiều giống lan như Cattleya và Phalaenopsis khi đủ trưởng thành là sẽ ra hoa bất kỳ mùa nào, nhất là các cây đã lai giống nhiều lần.

Cũng có những giống Dendrobium chỉ ra hoa ở thân cây đã mọc từ năm trước.

4. Nuôi trồng không đúng cách

Mỗi giống lan đòi hỏi một nhiệt độ nuôi trồng khác nhau. Cần nhiệt độ cao mà lại trồng nơi quá lạnh, cây yếu đuối không thể ra hoa.

Không có sự cách biệt giữa nhiệt độ ban ngày và ban đêm tối thiểu từ 10°F hay 6°C, lan sẽ không ra hoa.

Những giống lan hài và một số lan như Cymbidium, Dendrobium, Paphiopedilum nếu ban đêm không lạnh xuống dưới 55°F hay 12.8°C vài tuần lễ cũng sẽ không ra hoa.

Mỗi giống lan cần có một thời gian ngủ nghỉ (rest period) để chuẩn bị ra hoa. Thời gian này thường vào khi cây đã hết tăng trưởng, bớt tưới nước để cho cây khô ráo chuẩn bị ra hoa. Những giống Dendrobium rụng lá vào cuối thu, nếu tưới quá nhiều nước, cây sẽ không ra hoa.

Bón quá nhiều phân có chỉ số Nitrogen cao (30-10-10) mà lại không đủ nắng, cây lan quá xanh tốt cũng khó lòng ra hoa. Ngược lại nếu bón quá nhiều phân 0-50-0 làm cho cây còi cọc, dù có ra hoa nhưng cũng yếu ớt, nhất là lại bỏ vào chậu quá nhiều những loại phân viên, phân hột hay là dùng phân bón cho cỏ như hình bao phân ở bên.

Nếu bạn thấy cây lan không ra hoa, hãy tìm hiểu nguyên nhân và tìm cách sửa đổi lại cho thích hợp.

Chúc bạn thành công mỹ mãn.

Cách để lan rừng trổ bông

Khi muốn cho lan ra bông thì tiến hành tưới nước, phun tưới phân trở lại cây lan sẽ mọc chồi mới và phát triển mạnh mẽ.

Ngày nay hoa phong lan đã trở thành loại hoa được chơi khá phổ biến trong nhân dân. Ngoài những loài được nhập khẩu từ một vài nước trong khu vực như Thái Lan… thì nhiều người chơi lan ở các tỉnh phía Nam vẫn thích lan rừng, vì chúng tương đối lạ mắt và có những nét đặc trưng riêng.

Tuy nhiên khi mua lan rừng về chưng chơi sau khi bông tàn muốn cây ra bông trở lại giống như những loại lan được nhập khẩu lại rất khó, nhiều người đã vứt bỏ hoặc cố gắng dưỡng chúng để “chơi lá”. Làm như vậy thì uổng phí quá. Sau đây chúng tôi xin mách các bạn cách làm cho lan rừng ra bông trở lại.

Như các bạn đã biết ở các tỉnh phía Nam có hai mùa, mùa mưa và mùa khô rõ rệt, cây lan sống trong các rừng cây ở đây trải qua rất nhiều thế hệ chúng đã quen với điều kiện thời tiết, khí hậu này. Những cây lan rừng sống được là nhờ rễ của chúng bám vào các thân cây khác trong rừng, chủ yếu hấp thu hơi nước từ không khí, nước và thức ăn từ các phần khô mục của vỏ hay thân, cành cây chết mà chúng đeo bám (giá thể).

Vào mùa mưa nhờ có nước và ẩm độ không khí cao, chất dinh dưỡng được hòa tan, cây lan hút được nhiều dinh dưỡng, nước nên chúng tươi tốt mập mạp, ra hoa nhiều, hoa đẹp. Nhưng vào mùa khô thời tiết khô nóng, ẩm độ trong không khí và ẩm độ trên giá thể giảm đi, cây thoát hơi nước nhiều, thân cây bị khô, lá bị rụng, cây lan chuyển dần sang trạng thái nghỉ, ngưng phát triển.

Khi mùa mưa đến cây lan bắt đầu chu kỳ phát triển mới, ra lá và ra bông mới… vì thế khi đem lan rừng về trồng ở vùng đồng bằng muốn chúng ra hoa chúng ta cũng phải tạo cho chúng một điều kiện sống tương tự như khi chúng còn sống trong rừng. Cụ thể là phải cho cây lan “nghỉ” vào mùa khô bằng cách không tưới nước một, hai tháng để cho cây lan bị khô héo, rụng lá y như trong điều kiện tự nhiên của chúng. Khi muốn cho lan ra bông thì tiến hành tưới nước, phun tưới phân trở lại cây lan sẽ mọc chồi mới và phát triển mạnh mẽ. Sau khi tưới nước, phun tưới phân khoảng ba tháng cây lan sẽ ra bông. Với những cây lan còn nhỏ vừa mới tách chồi từ cây mẹ thì không nên làm cách này vì cây dễ bị mất sức, còi cọc, không ra hoa vì bản thân những cây còn nhỏ này chưa tích lũy dự trữ được đầy đủ chất dinh dưỡng cây.

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Hoa Phong Lan

Lan là cây trồng dễ chăm sóc nếu chúng ta đảm bảo được các điều kiện thuận lợi cho lan phát triển. Các yếu tố quan trọng nhất đối với lan là ánh sáng, nước tưới, độ ẩm, chậu hay giá thể và dinh dưỡng.

1. THIẾT KẾ VƯỜN

Nếu trồng lan kinh doanh cần thiết kế khung giàn lan làm bằng sắt chắc chắn, đảm bảo bền để chống gió bão. Giàn che ánh sáng dùng lưới màu xám hay xanh đen. Giàn đặt chậu làm bằng sắt, giàn treo làm bằng tầm vông hay sắt ống nước. Xung quanh vườn cần dựng hàng rào chắn chắc chắn hay rào bằng lưới B40. Thiết kế hàng trồng theo hướng Bắc Nam để vuông góc với dường đi của ánh nắng. Các chậu lan cần chọn cùng cỡ kích thước, cùng giống, cùng độ tuổi, bố trí theo từng khu vực để dễ chăm sóc. Nước tưới phải sạch, có rãnh nước dưới dàn lan để tạo khí hậu mát cho vườn lan. Nếu trồng lan để chơi trên lan can, mái hiên, sân thượng cần chú ý rằng tiểu khí hậu các nơi này thường bị khô nóng do ảnh hưởng của các kết cấu bê tông, mái tole… xung quanh. Cần đặt thêm các chậu cảnh khác như cau, mai chiếu thuỷ, nguyệt quế… để giảm bớt ảnh hưởng của các yếu tố này. Cần che bớt ánh sáng mặt trời, tránh ánh nắng chiếu toàn bộ, nhất là vào buổi chiều.

2. CHỌN GIỐNG

Loài thích hợp cho trồng lan kinh doanh là Dendrobium, Phalaenopsis, Oncidium, Vanda, Cattleya… đây là những loài ra hoa khỏe, đẹp và bền cây, cho thu hoạch liên tục. Nếu trồng lan để chơi, giải trí nên trồng Dendrobium, Vũ nữ, Hồ điệp; đây là những loài dễ chăm sóc và ra hoa. Có thể nhân giống bằng nuôi cấy mô hay tách mầm. Điều kiện môi trường nuôi cấy mô phong lan với nhiệt độ 22-27°C, cường độ ánh sáng thích hợp, pH từ 5-5,7. Khử trùng mô bằng Starner 20 WP cấy bằng Clorox hoặc Hipocloritcalci, bổ sung các chất điều hòa sinh trưởng. Có thể tách mầm từ các chậu lan lớn, mỗi phần để 2-3 nhánh. Dùng dao sắc khử trùng bằng cồn, vết cắt cần gọn, sau cắt bôi vôi vào vết cắt cho nhanh lành sẹo.

3. CHUẨN BỊ GIÁ THỂ VÀ CHẬU

Có thể lấy than gỗ, xơ dừa, vỏ lạc làm giá để trồng lan. Than gỗ nung cần chặt khúc, kích thước 1 x 2 x 3cm, than phải ngâm, rửa sạch, phơi khô. Xơ dừa xé cho tơi ngâm khoảng 1 tuần cho bớt tanin và mặn, phơi khô. Mụn dừa cũng cần rửa sạch phơi khô. Vỏ dừa chặt khúc 1 x 2 x 3 cm xử lý bằng nước vôi 5%. Chậu trồng bằng nhựa hay đất nung, kích cỡ tuỳ loại và độ tuổi.

4. KỸ THUẬT CHUYỂN CHẬU

Nếu dùng lan cấy mô thì khi lan mô đạt khoảng 4cm cần chuyển ra ngoài. Cây mô rửa sạch để trên miếng lưới hay rổ kê trên chậu nước để giữ mát cho cây con. Giai đoạn trồng chung trên giàn lấy xơ dừa bó xung quanh cây lan cấy mô, dùng dây thun cuốn lại rồi đặt lên giàn. Sau khi trồng trên giàn được 6-7 tháng thì chuyển sang chậu nhỏ. Khoảng 6 tháng thì chuyển sang chậu lớn. Sau mỗi lần chuyển chậu khoảng một tuần mới được bón phân. Việc thay đổi chậu còn tùy kích cỡ của cây, mức độ thối, hư mục rêu bám… Nếu trồng lan để chơi, lan lâu ngày ra hoa ít cần dỡ lan ra khỏi chậu, cắt bớt các rễ già và quá dài, chuyển sang chậu mới, thay giá thể mới, lan sẽ sinh trưởng tốt và ra hoa trở lại.

5. CHĂM SÓC LAN

Lan là cây trồng dễ chăm sóc nếu chúng ta đảm bảo được các điều kiện thuận lợi cho lan phát triển. Các yếu tố quan trọng nhất đối với lan là ánh sáng, nước tưới, độ ẩm, chậu hay giá thể và dinh dưỡng.

+ Chiếu sáng:

Mật độ chiếu sáng ảnh hưởng rất lớn tới quá trình sinh trưởng, phát triển và ra hoa của lan. Thiếu nắng cây lan vươn cao nhưng nhỏ và ốm yếu, lá màu xanh tối, dễ bị sâu bệnh tấn công, cây ít nảy chồi, khó ra hoa, hoa nhỏ và ngắn màu sắc không tươi, hoa nhanh tàn. Thừa nắng lan thấp cây, lá vàng có vết nhăn và khô, mép lá có xu hướng cụp vào, dễ ra hoa sớm khi cây còn nhỏ nên hoa ngắn, nhỏ, cây kém phát triển. Nếu nắng gắt quá lá sẽ bị cháy, khô dần rồi chết.

Lan có yêu cầu khác nhau về mức độ chiếu sáng tùy theo loài lan và tuổi cây. Lan Hồ điệp (Phalaenopsis) ít chịu nắng nhất, có thể chịu được 30% nắng, lan Cattleya chịu được 50% nắng, lan Dendrobium hay Vanda lá hẹp chịu được 70% nắng, trong khi lan Vanda lá dài và Bò cạp chịu được tới 100% nắng. Lan con từ 0-12 tháng đang trong giai đoạn tăng trưởng thân lá chỉ cần chiếu sáng 50%, lan nhỡ từ 12-18 tháng cần chiếu sáng tới 70% và thời điểm kích thích ra hoa có thể cho chiếu sáng nhiều hơn, thậm chí bỏ dàn che để chiếu sáng tự nhiên. Hướng chiếu sáng cũng rất quan trọng đối với lan. Lan đặt ở hướng Đông nhận ánh nắng buổi sáng sẽ tốt hơn nhiều so với lan đặt ở hướng Tây nhận ánh nắng buổi chiều. Chính vì vậy nếu trồng lan trên sân thượng hay ban công ở phía Tây lan kém phát triển và ít hoa. Khi trồng lan cần bố trí hàng theo hướng Bắc– Nam để cây nhận được ánh sáng phân bố đầy đủ nhất.

+ Phân bón:

Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với lan. Khi lan đầy đủ dinh dưỡng cây tươi tốt, ra nhiều hoa, hoa to đẹp, bền trong khi thiếu dinh dưỡng lan còi cọc, kém phát triển, không hoặc ít có hoa. Lan cần 13 chất dinh dưỡng khoáng, thuộc các nhóm đa, trung và vi lượng: Dinh dưỡng đa lượng gồm Đạm (N), Lân (P) và Kali (K). Dinh dưỡng trung lượng gồm Lưu huỳnh (S), Magiê (Mg) và Canxi (Ca). Dinh dưỡng vi lượng gồm Sắt (Fe), Kẽm (Zn), Đồng (Cu), Mangan (Mn), Bo (B), Molypđen (Mo) và Clo (Cl).

Thiếu đạm, cây còi cọc, ít ra lá, ra chồi mới, lá dần chuyển vàng theo qui luật lá già trước, lá non sau, rễ mọc ra nhiều nhưng cằn cỗi, cây khó ra hoa.

Thừa đạm, thân lá xanh mướt nhưng mềm yếu, dễ đổ ngã và sâu bệnh, đầu rễ chuyển xám đen, cây khó ra hoa.

Thiếu lân, cây còi cọc, lá nhỏ, ngắn, chuyển xanh đậm, rễ không trắng sáng mà chuyển màu xám đen, không ra hoa.

Thừa lân cây thấp, lá dày, ra hoa sớm nhưng hoa ngắn, nhỏ và xấu, cây mất sức rất nhanh sau ra hoa và khó phục hồi. Thừa lân thường dẫn đến thiếu Kẽm, Sắt và Mangan.

Thiếu kali, cây kém phát triển, lá già vàng dần từ hai mép lá và chóp lá sau lan dần vào trong, lá đôi khi bị xoắn lại, cây mềm yếu dễ bị sâu bệnh tấn công, cây chậm ra hoa, hoa nhỏ, màu không sắc tươi và dễ bị dập nát.

Thừa kali, thân lá không mỡ màng, lá nhỏ. Thừa kali dễ dẫn đến thiếu magiê và can xi.

Thiếu lưu huỳnh, lá non chuyển vàng nhạt, cây còi cọc, kém phát triển, sinh trưởng của chồi bị hạn chế, số hoa giảm

Thiếu magiê, thân lá èo uột, xuất hiện dải màu vàng ở phần thịt của các lá già trong khi hai bên gân chính vẫn còn xanh do diệp lục tố hình thành không đầy đủ, cây dễ bị sâu bệnh và khó nở hoa.

Thiếu canxi, cây kém phát triển, rễ nhỏ và ngắn, thân mềm, lá nhỏ, cây yếu dễ bị đổ ngã và sâu bệnh tấn công

Thiếu kẽm, xuất hiện các đốm nhỏ rải rác hay các vệt sọc màu vàng nhạt chủ yếu trên các lá đã trưởng thành, các lá non trở nên ngắn, hẹp và mọc sít nhau, các đốt mắt ngọn ngắn lại, cây thấp, rất khó ra hoa.

Thiếu đồng, xuất hiện các đốm màu vàng và quăn phiến lá, đầu lá chuyển trắng, số hoa hình thành ít bị hạn chế, cây yếu dễ bị nấm tấn công.

Thiếu sắt, các lá non chuyển úa vàng sau trở nên trắng nhợt, cây còi cọc, ít hoa và dễ bị sâu bệnh tấn công.

Thiếu mangan, úa vàng giữa các gân của lá non, đặc trưng bởi sự xuất hiện các đốm vàng và hoại tử, các đốm này xuất hiện từ cuống lá non sau lan ra cả lá, cây còi cọc, chậm phát triển.

Thiếu bo, lá dày, đôi khi bị cong lên và dòn, cây còi cọc, dễ bị chết khô đỉnh sinh trưởng, rễ còi cọc số nụ ít, hoa dễ bị bị rụng, không thơm và nhanh tàn.

Thiếu molypden, xuất hiện đốm vàng ở giữa các gân của những lá dưới, nếu thiếu nặng, các đốm này lan rộng và khô, mép lá cũng khô dần, cây kém phát triển.

Thiếu clo, xuất hiện các vệt úa vàng trên các lá trưởng thành sau chuyển màu đồng thau, cây còi cọc, kém phát triển.

Lan rất cần phân bón nhưng không chịu được nồng độ dinh dưỡng cao, vì vậy bón phân cho lan phải thực hiện thường xuyên và tốt nhất là bằng cách phun qua lá. Phân bón cho lan phải chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng đa, trung và vi lượng với thành phần và tỷ lệ phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây. Nguyên tắc chung là lan trong thời kỳ sinh trưởng thân lá mạnh cần đạm cao, lân và kali thấp, trước khi ra hoa cần lân và kali cao, đạm thấp trong khi lan nở hoa cần kali cao, lân và đạm thấp hơn.

Phân bón thích hợp cho các thời kỳ này là Đầu Trâu 501, 701 và 901, đây là loại phân có đầy đủ và cân đối đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Nồng độ và liều lượng phun tùy thuộc tuổi và thời kỳ phát triển như sau:

+ Lan mới trồng 0-6 tháng hoặc lan mới ra chồi non sau cắt hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 500 ppm (0,5 g/lít). Giai đoạn trước 3 tháng phun định kỳ 3 ngày/lần, từ 3-6 tháng định kỳ 7 ngày/lần.

+ Lan mới trồng 6-12 tháng hay lan cũ có chồi mới đang phát triển mạnh: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít), định kỳ 7 ngày/lần.

+ Lan mới trồng 12-18 tháng hay lan cũ có chồi đã thành thục chuẩn bị ra hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 701 (10-30-20) nồng độ 3.000 ppm (3g/lít), định kỳ 7 ngày/lần. Giai đoạn này cần giảm nước tưới và bỏ bớt mật độ giàn che để năng mức độ chiếu sáng nhằm kích thích ra hoa.

+ Khi vòi hoa xuất hiện: Phun phân bón lá Đầu Trâu 901 (15-20-25) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít) nhằm thúc hoa nở to, đẹp, giữ hoa lâu tàn.

+ Tưới nước: Lan rất cần nước cho quá trình sinh trưởng phát triển. Nếu thiếu nước cây sẽ khô héo, giả hành teo lại, lá rụng nhưng không chết, nụ có thể trước khi nở hoa. Thừa nước, cây dễ bị thối đọt nhất là với các giống lan có lá đứng mọc sít nhau. Quá nhiều nước rễ có rong rêu và nấm bệnh phát triển mạnh. Nước tưới cho lan không quá mặn, phèn và clor dưới ngưỡng cho phép, pH 5,6. Chỉ tưới nước đủ ẩm, nên tưới vào sáng sớm hay chiều mát, tránh tưới buổi trưa khi trời đang nắng nóng. Sau những trận mưa bất thường, nhất là mưa đầu mùa cần tưới lại ngay để rửa bớt các chất cặn đọng lại trên thân lá.

+ Phòng trừ sâu bệnh: Lan là cây cũng dễ bị sâu bệnh, nhất là trong điều kiện chăm sóc kém, điều kiện môi trường không thuận lợi. Tùy theo từng loại sâu bệnh mà dùng các loại thuốc thích hợp. Liều lượng và nồng độ phun cần theo đúng hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Nếu lan bị các loại sâu hại thân lá có thể dùng các thuốc chứa hoạt chất Fenitrothion, Trichlorfon như Ofatox 400EC, hoạt chất Cartap như Patox 95SP hay Captafon, Captan hoặc Actara 25WG. Lan bị rệp sáp, rệp trắng, rầy mềm dùng Supracid 40ED/ND, Suprathion 40EC, Bitox 40EC hay Ofatox 400EC. Lan bị nấm, vi khuẩn hay virus gây nên tình trạng cháy lá từng đám, vết cháy lan tròn dần, bệnh thối rễ dùng Zinep, Starner 20 WP hay Benomyl.

6. THU HOẠCH VÀ BẢO QUẢN

Hoa cắt cánh ngâm trong dung dịch khoảng 15 phút, giúp hoa lâu héo, sau đó bọc lại bằng giấy báo.

Kỹ thuật thuần dưỡng và chăm sóc lan rừng

Theo kinh nghiệm dân gian, muốn cho lan sinh trưởng tốt môi trường thuận lợi nhất cho lan bám vào cây tươi nơi thoáng gió, ít ánh sáng chói

Những năm gần đây, chơi lan là một thú chơi tao nhã của những người yêu hoa. Tuy nhiên, người yêu hoa lại muốn hướng tới một giò lan phong cách tự nhiên, hoang dã và không gì khác là lan rừng. Tuy nhiên, khi mua về nuôi trồng trong môi trường nhà thì gặp rất nhiều vấn đề như không phát triển, héo rũ, không ra hoa… Vì vậy, chúng tôi xin giới thiệu bí quyết thuần dưỡng và chăm sóc lan rừng.

Theo kinh nghiệm dân gian, muốn cho lan sinh trưởng tốt môi trường thuận lợi nhất cho lan bám vào cây tươi nơi thoáng gió, ít ánh sáng chói. Vì vậy, khi lan đưa vào trồng trong chậu cần chăm sóc từ từ cho cây quen dần, không bón thúc phân bón hóa học quá sớm. Lúc ấy lan rừng cần bóc cả vỏ gỗ mục (loại lan đang sống) bó lại để nơi thoáng mát, ngày tưới vài ba lần bằng cách phun sương đều cả lá thân rễ. Chăm sóc cho lan 1 tháng rồi chiết thành nhánh trồng vào giò. Chú ý lót giò bằng mùn cưa hay xơ dừa đều không được nén chặt. Tránh để ánh nắng gay gắt, thỉnh thoảng đưa lan ra ngoài trời đềm. Chơi lan không nên bón nhiều phân hóa học, chỉ cần đủ nước, ánh sáng và không gian phù hợp là cây phát triển tốt.

Khi muốn lan ra hoa bất thường, vào dịp tết chẳng hạn, thì bón phân qua lá dành riêng cho lan. Song cần rất hạn chế bón thúc cho hoa vì sau mỗi đợt bón như vậy cây sẽ yếu sức. Tốt nhất là cách hai tháng lại thay lót giò 1 lần bằng xơ dừa mạt cưa. Hoa tàn thì cắt ngay cuống lá để tập trung dinh dưỡng nuôi cây lại sức. Tứơi nước nhẹ đều đặn ngày vài ba lần là cây sống khỏe không cần bón phân.

Chăm sóc

Một trong những đặc điểm sinh học đặc trưng của lan- loài cây khó tính là o ử chỗ có khả năng chịu cớm cao, ưa ẩm và bóng râm nhưng nếu thiếu ánh sáng cũng giảm năng suất và phẩm chất. Còn bị ánh nắng trực tiếp nhất là nắng quá chiều sẽ gây lụi tàn nhanh chóng mặc dù vẫn được cung câp đầy đủ nước và khoáng hòa tan.

Phòng ngừa tác hại của nắng hạn đối với lan, ta cần chủ động tiến hành một số biện pháp sau:

Đối với phong lan: Không để cho nắng trời trực tiếp chiếu vào giỏ, bụi lan và toàn bộ giá thể (lồng lan), đặc biệt “kỵ” với nắng quái chiều và gió Tây (gió Lào). Nếu trồng đại trà thì phải làm giàn che bằng lưới nilon có lỗ để lan vẫn quanh hợp được. Chú ý phun tưới (tốt nhất là phun sương mù nhân tạo) cho tòan bộ cây và giá thể theo kinh nghiệm “2 ướt 1 khô” trong ngày đó là vào các thời điểm trước bình minh và sau hoàng hôn. Lượng nước vừa đủ để làm mát cây, ướt rễ và dự trữ. Phun vấy xối xả sẽ làm thất thoát chất khoáng nuôi cây.

Đối với địa lan: Chăm sóc như đối với phong lan, cần chú ý đảm bảo đất nền tơi xốp, nhiều mầu ở thể hữu cơ đang hoai mục là tốt nhất. Nên bổ sung từ 10-20% vụn gỗ mục (cả vỏ), 10-20% (theo khối lượng tổng thể) các mẩu than gỗ nhỏ luôn ẩm (nhưng không ướt sũng) để nhử rễ ăn ra mà ta quen gọi là hồ rễ. Tránh gió khô, gió lỳa qua phần nổi của cây. Làm mát đất bằng phun tưới nước loang theo bóng tán. Cần loại bỏ ngay những lá già (đã úa vàng) đẻ ngăn chặn sâu bệnh bội nhiễm, tỉa các cành khô, rễ đã hết chức năng hấp thụ hơi nước và cộng sinh với vi khuẩn cố định đạm nuôi cây.

Không nên dùng NPK- loại dùng cho cây hoa màu, cây lương thực để bón cho lan. Để cây tươi lâu đẹp bền, hoa sai thắm màu, hương đậm có thể thúc cho lan (phun tưới toàn bộ giá thể) nước gạo mới vo, nước ngâm tro hoai và rắc xỉ than (nguồn phân vi lượng tổng hợp). Nếu có điều kiện lấy bông (hoặc vải bông cotton) nhúng vào dung dịch glicerin 10- 15% cuốn vào cổ rễ để giữ ẩm.

LAN NGỌC ĐIỂM

Hoa lan Ngọc Điểm hay có tên quen thuộc khác là nghinh Xuân là loại lan rừng, thường ra hoa vào mùa xuân, nó thuộc họ phong lan Orchidaceae, có tên khoa học là Rhynchostylis gigantea, là một loài lan có sức sống rất tốt, hầu như nó có thể chống chịu hết các loại sâu bệnh thường gặp, màu trắng tinh khôi cũng như hương thơm nồng nàn đặc trưng của loài hoa lan này đã làm cuốn hút biết bao người.

Hoa lan Ngọc Điểm thích hợp với nhiều môi trường sống khác nhau, chúng có thể sinh trưởng và phát triển trong những điều kiện tự nhiên rất mạnh. Tuy nhiên Ngọc Điểm là loài hoa lan nhân giống rất khó, đặc biệt là phương pháp nuôi cấy mô. Lan Ngọc Điểm dường như được xem như là loại hoa quốc hồn quốc túy của đất nước Việt Nam, vì nó có mùi hương rất đặc trưng cũng như thời điểm nở hoa của nó thông thường hay trùng vào đúng tết nguyên đán.Từ xưa đến nay, con người Việt Nam hay sử dụng hoa lan Ngọc Điểm trong ngày tết như 1 loài hoa cổ truyền dân tộc vậy.

Là loại lan ưa nóng ẩm, với nhiều màu sắc khác nhau nhưng chúng vẫn luôn thể hiện nét đẹp kiêu sa riêng biệt của loài hoa lan Ngọc Điểm. Ngọc Điểm được xuất phát từ nhiều nơi, Đông Nam Bộ hay cao nguyên, Nam Trung Bộ và cũng có nhiều loại lan được nhập từ Thái Lan. Loại hoa này có thể sinh trưởng và phát triển tốt ở những nơi có nhiệt độ thích hợp từ 26-30*C, ở Việt Nam môi trường phù hợp nhất với lan Ngọc Điểm là thành phố Hồ Chí Minh.

 Ngọc Điểm là loại lan ưa nóng nhưng cũng thích sống trong môi trường có độ ẩm cao và thoáng khí. Vì vậy, độ ẩm thích hợp cho lan Ngọc Điểm là 50-70%, có thể tưới nước cho cây 2 lần 1 ngày vào mùa mưa, 1 lần vào khoảng từ tháng 2 đến cuối tháng 4, tuới 1 lượng thích hợp để cung cấp đủ nước và độ ẩm cho cây. Trồng lan ngọc Điểm cũng rất đơn giản vì loại cây này có sức sống mãnh liệt và sức chống chịu với môi trường rất cao, có thể dùng giá thể than, xơ dừa hay thân cây để trồng lan, tuy nhiên cần vừa đủ để thông thoáng khí cho cây. Lan Ngọc Điểm có thể trồng ở chậu nhựa hay trong các loại giỏ bằng gỗ, các thân cây sống hay chết đều thích hợp.

Ngọc Điểm là giống lan chịu nhiệt tốt, ưa ánh sáng thích hợp là 60%, không nên để lan chịu ánh nắng trực tiếp quá cao, dễ làm cây bị bỏng lá. Tuy nhiên trong môi trường bóng râm quá lớn, thiếu ánh sáng cần thiết lan Ngọc Điểm cũng khó có thể phát triển tốt, cây sẽ tăng trưởng chậm và thiếu sức sống. Đối với hoa lan thì bộ rễ là rất quan trọng, vì vậy khi bộ rễ của cây phát triển kém cũng sẽ làm cho cây khó có thể ra hoa. Lan Ngọc Điểm ưa nóng nhưng nó cần lượng ánh sáng chiếu trong ngày vừa đủ để ra hoa, tại thời điểm ngày ngắn đêm dài, Ngọc Điểm sẽ ra hoa, vì vậy cứ vào dịp tết nguyên đán những vườn Ngọc Điểm lại rộ hoa ngát hương.

Lan Ngọc Điểm trong thời kì nghỉ chúng ta có thể ngừng bón phân, Tuy nhiên vào thời điểm khoảng tháng 12 chúng ta bắt đầu bón phân cho cây khi cây vừa chớm nụ, tùy từng giai đoạn phát triển của cây mà cung cấp lượng phân bón cũng như lượng nước tưới thích hợp. Nên dùng loại phân NPK 10-20-30 bón cho cây vào thời điểm hoa nở đến khi hoa tàn, để tạo sức chống chịu cho lan vào mùa nghỉ.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh trưởng và phát triển của cây nên thay chậu và giá thể cho lan Ngọc Điểm vào đầu mùa mưa. Nếu thay chậu trái mùa thì cây vẫn có thể sống nhưng cũng bị ảnh hưởng 1 phần nào đó đến sự sinh trưởng tiếp tục của cây.

Là 1 loài lan bản xứ, Ngọc Điểm có sức chống chịu với các loại sâu bệnh cũng như thích nghi với môi trường sống rất cao. Tuy nhiên để cây sinh trưởng và phát triển tốt nên để cây ở vùng sáng thích hợp, tránh ánh nắng trực tiếp khi cây vừa được mang từ rừng về vườn để tránh các loại sâu bệnh xâm nhập cũng như bảo vệ cho lá cây bớt bị bỏng rộp..

Nguồn hoalandep.net

Cách chăm sóc hoa lan hồ điệp – Bonsaivietnam.net

Hoa lan hồ điệp rất lâu tàn, nếu biết cách chăm sóc hợp lý, bạn có thể chơi được từ 40 – 50 ngày.

Loài lan hồ điệp này có nguồn gốc từ Đông Nam Á và Australia, mọc ở độ cao 200 – 400 m. Khi cây được 1 – 3 năm tuổi thì phát triển mạnh về thân, rễ, lá. Do vậy, thời điểm này bạn cần chăm sóc tích cực nhất.

Thời gian nở

Hoa lan hồ điệp nở tất cả các mùa trong năm. Loài hoa cảnh này có tất cả gần 1.700 kiểu dáng, màu sắc khác nhau. 

Ánh sáng

Lan hồ điệp ưa bóng mát. Cây phát triển tốt ở nhiệt độ 20-35 độ C. Độ ẩm 60-80%.

Cách tưới nước

Mùa đông 2-3 ngày tưới một lần vào lúc sáng sớm và chiều tối. Mùa hè tưới ngày 2-3 lần tùy thuộc vào chất trồng cây lan là sơ dừa hay gỗ mục. Khi tưới, dùng vòi phun sương nhẹ và phải di chuyển qua một lượt rồi mới tưới trở lại để cho thấm đều vào chất trồng.

Cách tưới phân

Cứ 7 ngày tưới một lần với liều lượng quy định vào lúc sáng sớm hay chiều mát. Tưới qua một lần nước, 10-15 phút sau thì tưới phân để cây hấp thụ tốt nhất. Cây Lan còn tưới phân NPK: 30.10.10. Lan trưởng thành dùng NPK 20.20.20. Khi cây nhú hoa dùng NPK 6.30.30 để cho hoa mập mạp, bền và sắc tươi hơn.

Phòng sâu bệnh 

Phun định kỳ thuốc Dithan M trừ nấm bệnh, 7 ngày một lần.

Chú ý: Khi hoa gần tàn, cây có hiện tượng yếu đi. Bạn nên cắt ngay cành hoa và tưới NPK 30.10.10.

CÁCH TRỒNG LAN CON TỪ CHAI

Những cây lan nhỏ được nhân giống bằng hạt hay cấy mô thường được trồng trong những chai thủy tinh, mỗi chai khoảng từ 15-50 cây.

   Khi mang ra trồng cần phải chú ý tới các điểm sau:

1. Để cho cây thích hợp với môi trường mới, nên để chai gần cửa sổ 2-3 tuần lễ trước khi lấy ra khỏi chai, nhưng cây phải đủ lớn để trồng bên ngoài.

2. Lấy lan ra khỏi chai bằng chiếc móc, nhưng tốt nhất là dùng búa đập nhẹ cho vỡ chai.

3. Ngâm lan vào trong nước có pha loãng thuốc ngừa nấm (anti fungus) như Physan 20 với 1 thìa cà phê cho 20 lít nước từ 3-5 phút. Nhẹ tay tách rời các cây lan ra khỏi chất trồng. Rửa lại một lần nữa và để cho khô 2-3 giờ trước khi trồng.

4. Chất trồng tùy theo loài lan cần giữ nước hay không, nhưng thông thường là rêu Sphagnum moss cắt vụn trộn với gỗ thông nhỏ và perlite.

5. Những cây lan nhỏ ưa trồng chung với nhau một thời gian hơn là trồng từng cây một trong chiếc khay nông đáy.

 

   Cách trồng lan con từ chai 

6. Để vào chỗ rợp mát, ấm áp và thoáng gió trong 3-4 tuần lễ sau đó dần dần đưa ra chỗ sáng hơn. Không nên bón phân nếu cây chưa bén rễ và nếu bón chỉ bón phân thật là loãng.

7. Không bao giờ để các cây lan nhỏ khô rễ quá lâu. Thỉnh thoảng nên phun nước giữ cho độ ẩm cao trên 70%.

8. Phần lớn các loài lan thích sống trong môi trường 70-80°F (20-26°C) vào ban ngày và 60-65°F (16-18C°) cho ban đêm.

9. Khoảng 5-8 tháng sau, khi cây đã lớn và cứng cát hãy mang ra trồng riêng rẽ từng cây một và để lan vào chỗ rợp mát vài tuần trước khi mang ra chỗ sáng hơn.

   Nên nhớ những cây lan nhỏ vừa mang ra khỏi chai thường hay bị chết vì úng nước, không nên tưới quá nhiều mà nên giữ độ ẩm cho cao bằng cách phun nước, hoặc để khay lên một khay lớn hơn có nước hoặc đậy kín.

 Các chất trồng lan thường hay có nấm, nhưng không nên dùng thuốc ngừa nấm khi mới trồng, chỉ cần để cho thoáng gió và bớt nước sẽ hết nấm.

   Các cây lan nhỏ sẽ ra hoa trong vòng 1-4 năm tùy theo loài và nếu muốn có một khóm lan lớn (specimen) nhanh chóng nên trồng nhiều cây trong một chậu.

Theo Bùi Xuân Đáng

Ý nghĩa các loài hoa theo phong thủy

Hoa là biểu tượng của vẻ đẹp, sự tinh tế và còn chứa nguồn năng lượng hưng thịnh, may mắn.

Từ lâu, thuật phong thủy đã sử dụng các loài hoa với ý nghĩa bổ trợ nguồn khí tốt cho ngôi nhà và gia chủ. Khi xét đến việc trang trí hoa theo phong thủy, bạn cần chú ý đến loài hoa, màu sắc và số lượng.

Dưới đây là 6 loài hoa thường được dùng trong phong thủy:

1. Hoa mẫu đơn

Hoa mẫu đơn bắt đầu được sử dụng nhiều trong đám cưới ở Việt Nam bởi ý nghĩa lãng mạn và sự sang trọng

Loài hoa này được sử dụng trong phong thủy với ước mong đem đến sự lãng mạn lứa đôi và xua tan mọi bất hòa trong tình yêu. Bạn có thể sử dụng một vài bông mẫu đơn màu hồng để phát huy tác dụng mạnh nhất. Hoa mẫu đơn thường được nhắc đến là loài hoa mang vẻ đẹp nữ tính của người con gái.

2. Hoa sen

Hoa sen tượng trưng cho sự hoàn hảo. Chính nhờ vẻ đẹp tinh khiết cùng hương thơm ngát không vướng bùn hôi tanh của sen mà loài hoa này rất được ưa dùng trong phong thủy. Theo đông y, tất cả thành phần của sen, từ rễ đến cánh hoa đều có tác dụng chữa bệnh. Do đó, phong thủy sử dụng sen với ý nghĩa mang đến cho gia chủ sức khỏe dồi dào, lành mạnh, không bệnh tật và tạo sự hài hòa, sang trọng cho ngôi nhà.

3. Hoa đào

Tết đến, gia đình người miền Bắc thường có cành đào đón xuân

Những cành đào nở rộ được sử dụng nhằm mang lại nguồn năng lượng cho sự khởi đầu mới, một cảm giác tươi mát, tinh khiết và ngây thơ. Hoa đào rất được ưa chuộng trong phong thủy. Những cành đào tươi thắm được cắm trong nhà dịp Tết đến xuân sang đem lại cảm giác tươi vui cho căn nhà và gia chủ.

4. Hoa lan

Loài hoa mang vẻ đẹp kiều diễm cùng hương thơm vô cùng sang trọng và quý phái này từ lâu vốn là biểu tượng phong thủy cổ điển của sự sinh sôi nảy nở. Ở phong lan, con người luôn cảm nhận được nguồn năng lượng dạt dào của tự nhiên, thúc đẩy chúng ta tìm kiếm sự hoàn hảo tròn đầy. Nét phong phú, đa dạng, hoàn hảo trong từng loài phong lan, mùi hương tinh khiết cùng vẻ đẹp mà thiên nhiên ban tặng cho loài hoa này giúp cho ngôi nhà sang trọng hơn.

5. Hoa thủy tiên

Nếu bạn đang gặp phải những rắc rối liên quan đến công việc, sự nghiệp thì hãy đặt bên cạnh mình bình hoa thủy tiên trắng tinh khiết. Loài hoa này vốn được phong thủy sử dụng nhằm mang đến những nguồn năng lượng bổ trợ cho tài năng, nghề nghiệp, sự chuyên nghiệp và làm khơi dậy tiềm năng bẩm sinh của con người. Ngoài ra, thủy tiên còn là liều thuốc tự nhiên thúc đẩy sự sáng tạo ở con người và giúp ta có thể giải quyết những vấn đề hóc búa trong công việc hàng ngày. So với thủy tiên vàng thì thủy tiên trắng có nhiều tác dụng và được sử dụng nhiều hơn.

6. Hoa cúc

Hoa cúc họa mi đầu đông được cắm nhiều trong các gia đình ở Hà Nội

Trong phong thủy, hoa cúc biểu trưng cho một cuộc sống thanh bình, cân bằng. Với sắc màu của ánh mặt trời chói chang, hoa cúc mang trong mình nguồn năng lượng dương mạnh mẽ. Vì thế nó thường được sử dụng để thu hút sự may mắn cho gia chủ và các thành viên trong gia đình.

Việc đặt trong nhà một bình hoa tươi sắc để có được những nguồn năng lượng bổ trợ là lựa chọn hoàn hảo. Nếu không có điều kiện chăm sóc hoa, bạn có thể đặt các bức tranh vẽ các loài hoa kể trên cũng rất tốt cho căn nhà và các thành viên trong gia đình.

Theo VnExpress

MỘT SỐ LOÀI LAN RỪNG ĐƠN THÂN

Mỗi loài hoa đều có vẻ đẹp riêng. Hoa lan chiếm lĩnh thế giới thực vật bởi sự kỳ diệu, phong phú và tính đa dạng của chúng.Tuy không rực rỡ sắc màu như các giống lan lai ngoại nhập nhưng lan rừng có vẻ đẹp tự nhiên, thanh thoát và phần lớn có hương thơm nên hấp dẫn giới hâm mộ. Lan rừng Việt Nam có khoảng trên dưới 800 loài.

Dựa vào hình thái, cấu trúc thân cây, hoa lan phân thành 2 nhóm (theo Pfitzer):
– Nhóm đa thân (Symbodial).
– Nhóm đơn thân (monopodial).
Ngoài ra còn có một nhóm trung gian giữa 2 nhóm trên nhưng gồm rất ít giống.
Nhóm lan đơn thân gồm những cây lan tăng trưởng theo chiều cao và thân ngày càng dài ra, có thể phân nhánh trên thân, thường có nhiều rễ gió mọc dọc theo thân. Lan đơn thân rừng thường được nhân giống bằng cách tách nhánh, một số loài hiện đã được nhân giống bằng phương pháp cấy mô. Kiểu trồng tốt nhất là nên trồng ghép trên khúc gỗ, thân cây sống hoặc chết, trong giỏ gỗ với giá thể thông thoáng, thoát nước tốt.
Sau đây là một số cây lan rừng tự nhiên Việt nam thuộc nhóm đơn thân được trồng phổ biến:

1 – CÂY LAN HỎA HOÀNG
– Tên khác: Hoàng Yến (không phổ biến)
– Tên khoa học: Ascocentrum miniatum Lindley 1913

Lan hỏa Hoàng

a – Đặc điểm hình thái, sinh vật học: Cây thân nhỏ, lá dày, mọc hai dãy đều nhau, dày cứng màu xanh bóng. Phát hoa đứng thẳng, mọc ra từ nách lá, chùm hoa mang nhiều hoa nhỏ xếp dày đặc; đài và cánh hoa giống nhau, nở xòe rộng màu vàng cam rất đẹp. Môi gắn chặt vào gốc trụ, phân ba thùy, thùy bên nhỏ, đứng, thùy giữa to dạng cái lưỡi, có túi cựa. Nở hoa vào khoảng tháng 3-4, đặc biệt rất lâu tàn (1-2 tuần).
b – Yêu cầu về điều kiện sinh thái:
– Nhiệt độ: 20-25°C
– Ánh sáng: 70-80%.
– Ẩm độ: 40-70%.
c- Một số cây lan rừng tự nhiên Việt Nam khác thuộc chi Ascocentrum:
– Ascocentrum christentionianum (Tử hoàng): Hoa màu tím.
– Ascocentrum pusillum Averyanov
* Cây Tử Hoàng (Ascocentrum christensonianum Haager 1993):

Hoa lan tử hoàng

Lá hình dãi, màu đỏ xanh. Hoa màu tím, phát hoa dài 10-15 cm, mọc thẳng đứng từ nách lá, hoa nở vào mùa xuân.
 

  2 – CÂY LAN CÙ LAO MINH
– Tên Khác: Uyên ương (không phổ biến và có lẽ không phù hợp).
– Tên khoa học: Christensionia vietnamica

Giống lá ngắn

a – Đặc điểm hình thái, sinh vật học: Cây đơn thân, lá màu xanh lục trãi ra, chốp lá phân thùy. Có 2 dạng cây: cây lá ngắn và cây lá dài, đều cho hoa giống nhau. Hoa lớn, phát hoa thường mang 4 hoa màu xanh lá cây sáng, môi có họng cùng màu cánh hoa, bờ môi có màu trắng. Hoa nở vào khoảng tháng 6-7, hoa lâu tàn.
b – Đặc điểm sinh thái học:
– Phân bổ sinh thái tự nhiên: Đây là giống lan đặc hữu của Việt Nam. Trong tự nhiên, mọc dọc theo suối Ea Dong tỉnh Khánh Hòa và các khe suối ở đèo Mang Yang tỉnh Gia Lai.
– Một số yêu cầu về điều kiện sinh thái: Nhiệt độ: 20-25°C, ánh sáng: 50%, ẩm độ: 40-70%.

Giống lá dài

3 – CÂY LAN NGỌC ĐIỂM

  – Tên khác: Nghinh Xuân, Tai Trâu, Đai Châu, Lan Me.
  – Tên khoa học: Rhynchostylis gigantea

Lan Ngọc điểm hay còn gọi cây Nghinh xuân

a – Đặc điểm hình thái, sinh vật học: Cây thuộc nhóm đơn thân, tăng trưởng theo chiều thẳng đứng, có rất nhiều rễ gió mọc thẳng từ thân. Lá dày, hẹp, tận cùng có hai thùy, có nhiều sọc nhạt màu chạy dọc theo chiều dài của lá. Phát hoa thòng hay cong, dài khoảng bằng chiều dài của lá, mang nhiều hoa màu trắng có điểm tím, môi có 3 thùy. Hoa có mùi thơm dễ chịu. nở hoa vào khoảng tháng 12 đến tháng 1-2, trùng vào dịp tết Nguyên Đán nên rất được ưa chuộng.
(Theo dõi cho thấy: Có hai dạng cây, cây có lá màu xanh hơi vàng, sọc trên lá rất rõ, dạng này trên cánh hoa có nhiều điểm tím hồng rất đẹp; dạng lá màu xanh lục, sọc trên lá rất nhạt hay không có sọc, dạng này trên cánh hoa có những vệt tím ít hơn, màu trắng nhiều hơn, không đẹp bằng dạng lá sọc?)
b – Yêu cầu về điều kiện sinh thái:
  – Nhiệt độ: 25-30°C.
  – Ánh sáng: 60%.
  – Ẩm độ: 40-70%.
c – Một số cây Ngọc Điểm lai nhập từ Thái lan:

 

4 – CÂY LAN HẢI YẾN
– Tên khác: Ngọc Bích, Hải Âu.
– Tên khoa học: Rhynchostylis coelestis
a – Đặc điểm hình thái, sinh vật học: Cũng giống như Ngọc Điểm nhưng thân lá nhỏ hơn, màu xanh mướt, lá xếp theo rãnh, giữa cong quằn xuống, hai thùy lá không đều nhau. Phát hoa đứng thẳng, hoa màu trắng , ở phần chót có màu xanh lam, môi màu xanh hoa cà. Hương thơm đài các. Cây nở hoa vào khoảng tháng 3 – tháng 5.
b – Yêu cầu về điều kiện sinh thái:
– Nhiệt độ: 20-25°C.
– Ánh sáng: 60%.
– Ẩm độ: 40-70%.

Cây lan Hải yến

5 – CÂY LAN BẠCH VĨ HỒ
– Tên khác: Đuôi chồn, Đuôi sóc, Sóc lào. Ở miền Nam gọi là Đuôi chồn nhưng thường không phổ biến vì rất hiếm, miền Bắc gọi là Đuôi sóc, Sóc lào. Tên Bạch vĩ hồ có người cho rằng dùng để gọi cây Rhynchostylis retusa var alba màu trắng (xem ảnh dưới).
– Tên khoa học: Rhynchostylis retusa

Cây lan đuôi chồn

a – Đặc điểm hình thái, sinh vật học: Lá dài, hơi mỏng và cong quặn, chốp lá phân thùy. Phát hoa dài, rũ thòng, mang nhiều hoa màu trắng hồng điểm tím, hoa có mùi thơm khá gắt, nở vào khoảng tháng 5-7.
b – Yêu cầu về điều kiện sinh thái:- Nhiệt độ: 20-25°C.
– Ánh sáng: 60%.
– Ẩm độ: 40-70%.

 

Lan duôi chồn màu trắng

6 – CÂY LAN HỒNG NGỌC
Tên khác: Đuôi Cáo, Giáng Hương Nhiều Hoa. Ở miền Nam thường gọi là Đuôi cáo và gần như trở thành tên gọi dân gian phổ biến.
Tên khoa học: Aerides multiflora.
a – Đặc điểm hình thái, sinh vật học: Cây thân thẳng đứng. Lá dày, xếp thành hai dãy đối xứng, màu xanh hơi vàng và hơi nhăn nheo, có hai thùy không đều nhau. Phát hoa cong hay thòng, hoa màu trắng hồng với nhiều đốm đỏ hồng hay tím hồng,môi hầu như không có cựa, có ba thùy, thùy giữa hình tam giác màu tím đậm, hoa thơm, lâu tàn, nở vào mùa hè đến đầu mùa thu.

Lan Giáng hương

 b – Yêu cầu về điều kiện sinh thái:
– Nhiệt độ: 20-25°C.
– Ánh sáng: 50 %.
– Ẩm độ: 40-70%.

7 – CÂY LAN BÒ CẠP TÍA
 

Lan Bò cạp tía hay cong gọi là lan Nhện

  – Tên khác: Lan nhện
  – Tên khoa học: Arachnis annamensis (Rolfe.) J. J. Smith
a – Đặc điểm hình thái, sinh vật học: Thân khá dài, leo bò và phân nhánh. Lá tròn, dài, đầu lá có 2 thùy, mọc cách. Phát hoa dài, đứng. Hoa to màu khảm, có nhiều vết rằn ri màu nâu tía. Lá đài và cánh hoa bằng nhau, hẹp dài, trãi ra, hơi rộng ở đỉnh, đỉnh lệch cong về phía bên dưới. Hai lá đài bên cong như hai càng của con bò cạp nên được gọi là lan Bò Cạp. Môi gắn vào trụ thành một khối rất ngắn, mập, có cựa rất ngắn, môi phân làm 3 thùy, thùy giữa dài và nhọn. Ra hoa vào mùa hè, khoảng tháng 3-5, hoa lâu tàn, có mùi thơm.
b – Đặc điểm sinh thái học:
– Lan Bò cạp rất dễ trống, trồng ghép với gốc cây hoặc trồng như lan cắt cành, có nơi trồng làm hàng rào. Loài này cần nhiều ánh sáng, có thể trồng ngoài nắng trực tiếp.
– Một số yêu cầu về điều kiện sinh thái: Nhiệt độ: 25-30°C; Ánh sáng: 70-100 %; Ẩm độ: 40-70%. 

(Theo Hoalanvietnam.org)