Nhân Giống Bưởi Da Xanh Bằng Kỹ Thuật Giâm Cành

Giâm cành là kỹ thuật nhân giống vô tính có hệ số nhân giống tương đối cao so với kỹ thuật chiết cành, cây con mau cho trái, đồng nhất về đặc tính giống và quần thể trồng tương đối đồng đều.

Bưởi da xanh (BDX) là một trong những cây có giá trị kinh tế cao nhưng là loại cây rất khó ra rễ khi giâm cành. Tuy nhiên, nếu áp dụng đúng kỹ thuật, cây BDX vẫn có thể được nhân giống bằng cách giâm cành. Để đạt kết quả tốt khi giâm cành BDX, cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình nhân giống, bao gồm từ khâu chọn cây đầu dòng, chọn cành giâm, sử dụng hóa chất kích thích ra rễ, giá thể giâm cành đến các yếu tố ngoại cảnh như nhiệt độ, ẩm độ, ánh sáng. Tổng hợp các yếu tố này quyết định thành công của kỹ thuật giâm cành BDX.

1. Chọn cây BDX đầu dòng để nhân giống:

Cây đầu dòng sử dụng nhân giống phải khỏe mạnh, không mang mầm bệnh và côn trùng nguy hiểm. Cây đầu dòng dùng để lấy cành không nên sử dụng để khai thác trái, vì làm như vậy cây sẽ kiệt sức rất mau.

2. Chuẩn bị cành giâm:

Cành BDX được sử dụng để giâm có thể lấy ở hai dạng cành là cành ngang (mang trái) và cành đứng (cành vượt). Cành ngang chỉ lấy từ ngọn vào bên trong khoảng 20 – 25 cm ở giai đoạn cây không ra hoa. Cành vượt có thể lấy từ ngọn vào trong 40 – 50 cm, cây con từ cành này có sức sống mạnh. Cành giâm nên được thu lúc sáng sớm, trong tình trạng trương nước. Có thể trữ cành trong các bao plastic lớn, phun nước bên trong và cột miệng bao để tránh mất nước. Để bao trong mát, tránh ánh sáng làm nhiệt độ bên trong bao tăng cao. Chiều dài cành giâm khoảng 15 – 20 cm. Tỉa bớt lá dưới đáy cành, giữ lại 5 – 7 lá. Cắt bớt 1/2 chiều dài lá để giảm thoát hơi nước. Vạt xéo đáy cành 1 góc 45 độ, dùng dao rạch vài đường ở đáy cành để tạo mô sẹo, kích thích sự ra rễ.

3. Chuẩn bị hóa chất:

Hóa chất được sử dụng để giâm cành BDX là các auxin tổng hợp, bao gồm NAA và 2,4-D. Nồng độ sử dụng: 4.000 ppm NAA + 500 ppm 2,4-D để kích thích ra rễ cành giâm BDX. Các hóa chất này có thể mua ở các cửa hàng bán hóa chất tinh khiết và thường được hướng dẫn cách pha trong cồn.

4. Giá thể giâm cành:

Giá thể giâm cành có 4 chức năng: cố định cành giâm, giữ ẩm tốt, thoáng khí và che tối cho đáy cành. Có thể dùng mụn xơ dừa hoặc trấu để làm giá thể giâm cành. Dụng cụ giâm cành có thể là rổ nhựa, khay hay bồn chứa, bên trong chứa giá thể giâm cành. Đặt dụng cụ giâm cành trong nhà giâm cành hoặc đơn giản hơn là trùm lại bằng tấm nhựa kín, khoảng trống phía trên càng cao càng tốt, vì nó sẽ tăng khả năng giữ ẩm độ và giảm được nhiệt độ bên trong.

5. Giâm cành:

Lấy các cành giâm đã được chuẩn bị sẵn, nhúng đáy cành giâm vào hóa chất trong thời gian 3 – 4 giây. Cành sau khi xử lý xong để cho hóa chất thấm vào đáy cành. Khi chất thấm khô, cắm cành giâm vào giá thể giâm.

6. Chăm sóc sau khi giâm:

Điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng nhiều đến tỷ lệ ra rễ, sức sống và tỷ lệ chết của cành giâm. Nhiệt độ trong môi trường tốt nhất khoảng 30 + 2 độ C. Nhiệt độ cao làm cho lá cành giâm trở nên vàng và rụng. Sự hiện diện của lá còn trên cành ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ ra rễ của cành giâm. Ẩm độ của nơi giâm cành phải được duy trì ở mức 85 – 90% trong suốt thời gian giâm cành. Ánh sáng không quá cao, nên sử dụng ánh sáng khuếch tán trong khoảng 1.000 – 2.000 lux. Tốt nhất, là để trong nhà có mái che bằng lá, không có ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Ba yếu tố ngoại cảnh trên ảnh hưởng đến 50% sự thành công. Trong suốt quá trình giâm cành, nếu thấy lá trên cành giâm còn xanh, không rụng, không vàng thì mức độ thành công sẽ trên 50%. Nên theo dõi ẩm độ và nhiệt độ thường xuyên, phải bảo đảm các yếu tố này trong khoảng tối hảo thì tỉ lệ thành công mới cao.

7. Chăm sóc cây con:

Thời gian ra rễ của cành giâm tùy vào sức sống của cành. Nếu chọn cành khỏe mạnh và đồng nhất về kiểu cành thì thời gian ra rễ khoảng 45 – 50 ngày và tỷ lệ ra rễ đạt khoảng 60 – 65%. Sử dụng cành trung bình thì thời gian ra rễ dài hơn ( 60 – 85 ngày) và tỷ lệ ra rễ chỉ khoảng 50%. Cành giâm sau khi ra rễ được vô trong các bầu plastic có chứa thành phần đất, mụn xơ dừa và phân chuồng hoai.

Cây con vô bầu được để nơi thoáng mát và tưới nước thường xuyên. Mỗi ngày tưới 4 lần, sáng 2 lần, chiều 2 lần. Sau 1 tuần bắt đầu tưới thêm phân DAP. Ngâm phân DAP vào thùng nước lượng 2 g/lít, tưới vào bầu đất mỗi tuần một lần cho đến khi cành giâm ra lá mới.

Kinh Nghiệm Trồng Bưởi Da Xanh Hiệu Quả

Hạt phấn hoa bưởi da xanh tự bất dung hợp, khi thụ phấn sẽ cho ra trái bưởi không hạt hoặc ít hạt với điều kiện không có thụ phấn chéo với các cây cùng họ, nên bà con chủ động bao từng hoa bưởi trước khi thụ phấn

Trồng bưởi da xanh chuyên hoặc trồng xen cùng một cây khác thì cũng cần ánh nắng 70%-80%. Mùa nắng phải đậy ủ gốc, giữ ẩm, tưới nước để cây không bị hóc; khi thiếu nước, cây không hấp thu dinh dưỡng tốt, khi nước mặn 0,3% không nên tưới lên gốc.

Đất trồng phải cao hơn hoặc bằng mực nước cao nhất hàng năm so với rằm tháng 10, rằm tháng chạp âm lịch; đất tơi xốp, không bị phèn. Đất ít cát pha sét, pha thịt; đất bờ dừa lâu năm; đất có trùn cư trú tức là có cả vi sinh vật tồn tại. Đất có cỏ hôi, cỏ lồng vực, cỏ đuôi chồn, rau trai mọc thì dễ trồng bưởi.

Trồng bưởi da xanh phải chọn giống kỹ: ăn ngọt, giống có tép đỏ hồng, ráo nước nhưng không khô, lột vỏ và tép tróc hoàn toàn, rất ít hạt hoặc không hạt, vỏ mỏng, trái tròn; đặc biệt không mua giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Muốn vậy, chúng ta không chọn cây giống của bưởi da xanh khi cho trái có tép múi không ngọt, chua lẫn đắng, quá khô nước, nhất là ở hai đầu múi bưởi, màu quá đỏ hoặc hơi trắng, vỏ quá dày, hình trái lê, lột tép bưởi khó tróc. Vì giống bưởi da xanh hiện nay có những dòng chưa được thuần; có trái hình quả lê, trái hình cầu, có cây hai dạng trái, khi bán trái chọn ra phân loại cũng khó; mắt thường không thể phân biệt rõ sự khác nhau giữa dòng này với dòng khác. Ngoài ra, trồng từ cây chiết nhánh, cây gốc ghép; kỹ thuật canh tác, chăm sóc, bón phân khác nhau cũng làm cho các đặc tính về năng suất, phẩm chất, hình dáng bị ảnh hưởng. Vì thế, thời gian qua, trong tỉnh đã có những nghiên cứu để tìm ra dòng vô tính, chọn giống bưởi da xanh ngon, đó là đề tài “Tuyển chọn, xác định dòng vô tính đặc trưng phục vụ xây dựng thương hiệu bưởi da xanh của tỉnh Bến Tre” do Thạc sĩ Võ Hoài Chân (Trung tâm Giống nông nghiệp Bến Tre chủ nhiệm). Đề tài được nghiên cứu độ prix, tỷ lệ nẩy mầm, điện di protein, điện di DNA, đánh giá độ tróc vỏ, tróc tép, bề dày vỏ trái, sự có hạt và không hạt. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các cây bưởi da xanh của 5 hộ nhà vườn: ông Phạm Nguyễn Trãi, anh Trường, ông Hai Hoa, thầy giáo Phúc, thầy giáo Hiệp, thì cây bưởi của ông Hai Hoa (xã Sơn Định – Chợ Lách), thầy giáo Phúc (xã Mỹ Thạnh An – TP. Bến Tre) hạt phấn hoa bưởi không nẩy mầm chiếm tỷ lệ 80%-83% nên trái bưởi các vườn này luôn luôn ít hạt hoặc không hạt. Vì vậy, cây bưởi da xanh của ông Hai Hoa và thầy giáo Phúc đã trên 20 năm tuổi, năng suất cao, chất lượng ngon, gần như không hạt. Do hạt phấn hoa bưởi da xanh tự bất dung hợp khi thụ phấn sẽ cho ra trái bưởi không hạt hoặc ít hạt với điều kiện không có thụ phấn chéo với các cây cùng họ, vì thế, bà con nông dân nên bao từng hoa bưởi trước khi thụ phấn, hoặc chỉ trồng chuyên bưởi da xanh, không trồng xen cam, chanh, quýt, bưởi khác trên một vườn.

Mặt khác, nên xới gốc bón phân hữu cơ, vô cơ đan xen 3-4 lần/năm. Khoảng tháng 2-3 dương lịch, bón phân xong, bồi bùn, không bồi lúc nước mặn. Cây trên 3 tuổi nên bón phân hữu cơ vi sinh trộn với phân chuồng 3-4 lần/năm, mỗi lần 5-10kg, bón riêng mỗi gốc 1kg vôi để dễ đậu trái và ngọt. Mỗi cây bón từ 0,8-2kg u-rê, 1,5-3,5kg lân; 0,6-1,5kg clorua kali chia 3-4 lần/năm.Vì bưởi mang trái thường xuyên trên cây nên có thể sau thu hoạch rộ bón: 25% đạm, 25% lân; thấy khi trái ít cần thúc ra hoa bón: 25% đạm, 50% lân, 30% clorua kali; khi đậu trái bón 50% đạm, 25% lân, 50% clorua kali; trước thu hoạch bón 20% clorua kali còn lại.

Chú ý cây bưởi nhánh trồng nghiêng, lúc nhỏ khi mọc tượt non có thể cắt bỏ cành cũ (già), để tượt non mọc lên khoảng 0,5-0,7m cắt ngọn để thân mọc các chồi mới, sau đó dùng dây nhựa kéo đọt uốn ra “tứ diện”. Cây bưởi sẽ phát triển cho trái đồng đều, cao khoảng 2-2,5m, dễ dàng chăm sóc và thu hoạch.

Kinh Nghiệm Trồng Bưởi Da Xanh Ông Chín Bé

Lặt bỏ tất cả trái non trong năm đầu, năm thứ hai có thể chừa mỗi cây 1 trái, năm thứ ba giữ trái vừa phải; số trái giữ lại, tăng dần vào những năm sau

Thời gian qua, bưởi da xanh là một trong những loại trái cây luôn giữ được giá cả ổn định cũng như sự ưa chuộng của thị trường. Giống bưởi da xanh, trước tiên được trồng ở Chợ Lách, Bến Tre đã được nhân rộng nhiều nơi ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, đem lại nguồn thu nhập lớn cho bà con nông dân. Ông Chín Bé, người đã làm giàu từ 5 công bưởi da xanh trong vài năm gần đây ở Vĩnh Long chia sẻ kinh nghiệm:

Chăm sóc cây cảnh và những điều cần lưu ý:

Chuẩn bị đất: đất trồng bưởi yêu cầu đủ nước tưới vào mùa nắng và thoát nước tốt khi mưa nhiều. Trước khi trồng cần lên liếp, bề ngang liếp 4 m, dài tùy theo ruộng. Giữa các liếp được ngăn bởi mương bề ngang 1 m, sâu 1 m, mương được thông với sông hoặc kênh rạch đảm bảo đủ nước tưới khi cần và thoát nước tốt vào mùa mưa. Mặt liếp cần cao hơn đỉnh lũ cao nhất hàng năm 50 cm. Trên liếp cách 4 – 5 m đào một hố tròn có đường kính 1,2 m, sâu 30 cm. Trước khi đặt cây giống cần tạo mô gồm đất đã cuốc lên phơi cho khô trộn đều với 10 kg phân hữu cơ hoai. Chính giữa đỉnh mô móc lỗ sâu 0,2 m rải vôi bột lót đáy phân lân rồi đặt cây bưởi vào phủ đất lại, cắm cọc buộc dây không cho cây lung lay khi dông gió, cắm tàu dừa hai bên che mát, ngày tưới 2 lần. Mô hơi lõm ở giữa để sau này bón thêm phân hữu cơ và tiết kiệm nước tưới, phủ quanh gốc bằng các loại phân xanh, rơm rạ cho mát gốc.

Thời điểm trồng tốt nhất là cuối mùa khô, đầu mùa mưa. Qua mùa mưa, cây bưởi phát triển khá tốt nhờ nguồn nước trời. Lặt bỏ tất cả trái non trong năm đầu, năm thứ hai có thể chừa mỗi cây 1 trái, năm thứ ba giữ trái vừa phải; số trái giữ lại, tăng dần vào những năm sau.

Chăm sóc: theo ông Chín Bé, nên chăm sóc bộ rễ thật tốt để nuôi cây tốt. Khoảng hai tháng sau khi trồng, khi cây châm rễ, bắt đất, ngâm phân DAP 18-46-0 cho tan sền sệt, dùng 1 muỗng canh pha thùng 8 – 10 lít nước, tưới khi lá già. Gần một năm tuổi khi cây phát triển khá, bắt đầu đào hộc xung quanh chân mô theo hình tròn, chiều ngang 0,4 m, sâu từ 0,3 – 0,4 m, lấy đất bỏ ra ngoài, tận dụng cỏ vườn, rơm rác mục, xơ dừa, trấu mục, phân chuồng cho vào đầy hộc, lấp đất lại để tạo độ tơi xốp cho rễ phát triển nhanh. Đây là cách làm đơn giản nhưng giúp cây phát triển nhanh và giúp cho vườn cây có tuổi thọ cao, chậm lão hóa.

Khi cây được 3 năm tuổi, đủ điều kiện cho trái, trước khi xử lý ra hoa, bón mỗi gốc bưởi 2 kg phân NPK 16-16-8-13 S và 1 kg phân hữu cơ vi sinh, chờ đến đầu mùa nắng gắt vào đầu tháng 2 âm lịch, ngưng tưới trong vòng 3 tuần và ngăn nước dưới mương cạn cho rễ bưởi không hút nước, chờ lá cây hơi héo là bắt đầu tưới nước trở lại ào ạt mỗi ngày 2 lần trong 4 ngày. Kế đến mỗi ngày tưới 1 lần, bưởi bắt đầu ra chồi non (đọt), thì phun thêm chế phẩm phân bón lá NKP (0-52-34) cho lá non mau thành thục. Khoảng 20 ngày sau cây sẽ ra hoa, lúc bấy giờ cần tưới cách ngày để hoa nở đều rụng cánh và đậu trái non, khi trái non có đường kính khoảng 2 cm thì phun ngừa sâu vẽ bùa và nhện đỏ bằng thuốc décis + vicarsen mỗi loại 5 cc cho bình 8 lít, cứ 10 ngày phun 1 lần.

Khi trái bưởi được 2 tháng tuổi, nuôi trái bằng cách bón mỗi gốc bưởi 1 kg phân NPK 16-16-8-13 S, với cây mang nhiều trái phải tăng lượng phân trên. Khoảng 3 tháng nữa đến ngày thu hoạch, phun phân bón lá grow 3 lá xanh loại 20-30-20 lên trái và lá để bưởi mỏng vỏ ruột nở to, múi bưởi có nhiều nước, đồng thời bón thêm phân bón Con cò loại NPK 7-7-14. Liều dùng 2 kg/gốc nhằm tăng năng suất và chất lượng trái, tạo cho da trái có màu xanh mượt mà tươi đẹp.

Thu hoạch: nên thu hoạch khi bưởi vừa chín tới, da căng láng, cắt luôn cả cuống trái. Không hái trái khi chưa chín tới hoặc hái quá trễ, chất lượng không tốt.

Với cách chăm sóc như trên, hiện vườn bưởi nhà ông Chín Bé đang độ tuổi cho trái sai. Cây 5 năm tuổi, mỗi năm mang trung bình từ 50 – 60 trái, những cây tốt có tán lá rộng mang tới 80 trái lớn nhỏ. Trọng lượng trung bình khoảng 2 kg/trái. Mấy năm qua, vườn bưởi của ông luôn bán được giá từ 25.000 – 30.000 đồng/kg, cho thu nhập 120 – 130 triệu đồng, trừ chi phí còn thực lãi khoảng trên 100 triệu đồng.

Chữa Cảm Cúm Từ Bưởi

Bưởi còn có tên là bòng, được trồng phổ biến để lấy quả ăn. Các bộ phận của cây được dân gian dùng làm thuốc chữa bệnh. Chẳng hạn, lá bưởi tươi thường được dùng nấu với nhiều lá thơm khác để xông, tắm chữa cảm cúm, nhức đầu rất có hiệu quả

Các ứng dụng từ cây Bưởi : 

– Vỏ quả bưởi chữa ăn uống không tiêu, đau bụng, ho, ngày dùng 4 -12 g dưới dạng thuốc sắc.

– Vỏ hạt bưởi được dùng để cầm máu trong các trường hợp chảy máu, ngày dùng 4-10 g dưới dạng thuốc sắc.

– Nước ép múi bưởi được dùng làm thuốc chữa tiêu khát (đái tháo nhạt), thiếu vitamin C.

– Tầm gửi cây bưởi được dùng chữa các bệnh khớp, ăn uống khó tiêu.

– Chữa chốc đầu trẻ con: Hạt bưởi bóc vỏ cứng ở ngoài, xâu vào dây thép, đốt cháy thành than, nghiền nhỏ. Rửa sạch nơi chốc đầu, bôi bột thuốc này lên ngày 1-2 lần, điều trị 3-6 ngày là khỏi.

Kỹ Thuật Bón Phân Tỉa Cành Cho Bưởi Da Xanh

Để đảm bảo năng suất chất lượng trái cũng như vườn cây khỏe mạnh bà con nông dân cần tuân thủ một số biện pháp tỉa cành, bón phân đúng kỹ thuật như sau

Đặc tính bưởi Da xanh trái chỉ ra tập trung ở nhánh nhện trong thân và có khả năng ra hoa đậu trái liên tục khi có điều kiện thuận lợi, khi áp dụng kỹ thuật thâm canh chăm sóc đặc biệt là kỹ thuật tỉa cành tạo tán và kỹ thuật bón phân không đúng kỹ thuật sẽ làm giảm năng suất chất lượng trái và cây mau bị suy kiệt. Do vậy, để đảm bảo năng suất chất lượng trái cũng như vườn cây khỏe mạnh bà con nông dân cần tuân thủ một số biện pháp tỉa cành, bón phân đúng kỹ thuật như sau

1. Tỉa cành

– Bước 1: Sau thu hoạch cắt tỉa bỏ những cành nhánh già cỗi, bị sâu bệnh phá hại, cành nhánh đan xen nhau và những nhánh vượt.

– Bước 2: Tùy thuộc tình trạng vườn cây, mùa vụ thu hoạch từ đó thực hiện kỹ thuật cắt tỉa như sau: cắt nhánh cho trái vụ trước, nhánh nhỏ, chỉ để nhánh nhện to khỏe và lượng nhánh nhện vừa đủ theo lượng trái dự kiến (thông thường mỗi nhánh để 2 trái) và phân bổ đều trong tán cây.

2. Bón phân

Bón phân cân đối, đúng thời điểm và đúng kỹ thuật sẽ kịp thời bổ sung dinh dưỡng cho cây, đó là yếu tố cơ bản tác động đến năng suất chất lượng trái ổn định và duy trì cây luôn khỏe mạnh. Tùy theo tình trạng cây, năng suất của vụ trước mà gia giảm lượng phân bón cho phù hợp.

– Lượng phân bón (cây từ 5 năm tuổi trở lên, năng suất vụ trước 90 – 120 trái/cây) cho mỗi vụ được tính như sau:

+ Phân chuồng: 50 kg/cây.
+ Ure: 1.6 – 2.8 kg/cây.
+ Lân Supe: 2 – 4 kg/cây.
+ Kali Clorua: 1 – 1.5 kg/cây.
+ Vôi: 1 – 1.5 kg/cây.

– Cách bón: bưởi Da xanh thời gian từ khi ra hoa đến thu hoạch thường từ 7 – 7,5 tháng, do vậy tùy thuộc thời điểm thu hoạch trái mà xác định thời gian bón cho phù hợp, thời điểm bón lần 1 được tính trước khi thu hoạch 9 – 10 tháng.

+ Lần 1: Trước khi ra hoa 2 – 3 tháng (sau khi tỉa cành) bón toàn bộ phân chuồng kết hợp 30% Ure + 25 % lân + 70% vôi nhằm tạo nhánh nhện sinh trưởng khỏe mạnh.

+ Lần 2: Trước khi ra hoa 1 tháng bón tiếp 20% Ure + 50% lân + 30% kali nhằm hỗ trợ nhánh nhện thuần thục và phân hóa mầm hoa tốt.

+ Lần 3: Sau khi đậu trái 1 – 2 tháng bón 50% Ure + 25% lân + 50% kali + 30% vôi để bổ sung dinh dưỡng cho cây nuôi trái.

+ Lần 4: Trước khi thu hoạch 2 tháng bón 20% lượng kali còn lại.

– Phương pháp bón: Trộn đều các loại phân, dựa hình chiếu tán cây đào hố xung quanh gốc sâu 20 – 30cm, rộng 20 – 30cm cho phân xuống, lấp đất lại và tưới. Với vườn cây đã giao tán chỉ cần xới nhẹ lớp đất mặt quanh tán cây, bón phân, lấp đất và tưới.Trần Thanh Phong

Cây Bưởi Da Xanh Dễ Trồng Nhưng Khó Tính

Bưởi Da xanh là loại cây trồng dễ ăn nhưng khó tính, không phải chỗ nào cũng đặt xuống trồng được, dù có chăm sóc nhiều vẫn không phải phát triển tốt.

Khi trồng nên tránh đất sét nặng, đất nhiễm phèn mặn, đất bạc màu, đất cát rời rạc, đất thấp ngập úng, đất cao “hóc” nước, đất mới lên bờ, đất có cỏ tranh, cỏ song chằn bao phủ. Nhìn chung là đất không thuận lợi thì không nên trồng bưởi Da xanh

Bởi vì trồng bưởi đâu phải ngắn ngày, phải mất năm mười năm, nếu không cho trái theo mong muốn thì nó chỉ đứng đó trông chờ viễn vọng.

Trồng bưởi chuyên hoặc trồng xen cùng một cây khác thì cũng cần trong ánh nắng 70-80%. Mùa nắng phải đậy ủ gốc, giữ ẩm, tưới nước để cây không bị hóc; thiếu nước cây không hấp thu dinh dưỡng tốt, khi nước mặn 0,3% không nên tưới lên gốc. Đất trồng phải cao hơn hoặc bằng mực nước cao nhất hàng năm so vào rằm tháng 10, rằm tháng Chạp âm lịch; đất tơi xốp, không bị phèn. Đất ít cát pha sét, pha thịt; đất bờ dừa lâu năm; đất có Trùn cư trú tức là có cả vi sinh vật tồn tại. Đất có cỏ hôi, cỏ lồng vực, cỏ đuôi chồn, rau trai mọc lấp sấp thì dễ trồng bưởi.

Trồng bưởi Da xanh phải chọn giống kỹ: ăn ngọt, giống có tép đỏ hồng, ráo nước nhưng không khô, lột vỏ và tép tróc hoàn toàn, rất ít hạt hoặc không hạt, vỏ mỏng, trái tròn; đặc biệt không mua giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc, mắt thấy cây bưởi vừa ý để chiết nhánh trồng.

Quả bưởi da xanh có chất lượng khác nhau

Muốn vậy, chúng ta lưu ý những điều tránh không chọn cây giống của bưởi Da xanh khi cho trái có tép múi không ngọt, chua lẫn đắng, quá khô nước nhất là ở hai đầu múi bưởi, màu quá đỏ hoặc hơi trắng, vỏ quá dày, hình trái lê, lột tép bưởi khó tróc..

Nguyên nhân, vì giống bưởi Da xanh hiện nay có những dòng chưa được thuần; có trái hình quả lê, trái hình cầu, có cây hai dạng trái, khi bán trái chọn ra phân loại cũng khó; mắt thường không thể phân biệt rõ sự khác nhau giữa dòng nầy với dòng khác. Ngoài ra, trồng từ cây chiết nhánh, cây gốc ghép; kỹ thuật canh tác, chăm sóc, bón phân khác nhau cũng làm cho các đặc tính về năng suất, phẩm chất, hình dáng bị ảnh hưởng.

Do hạt phấn hoa bưởi Da xanh tự bất dung hợp khi thụ phấn sẽ cho ra trái bưởi không hạt hoặc ít hạt với điều kiện không có thụ phấn chéo với các cây cùng họ. Nếu không thì hạt nhiều, không còn tính đặc trưng của bưởi Da xanh. Vì thế bà con nông dân nên bao từng hoa bưởi trước khi thụ phấn, hoặc chỉ trồng chuyên bưởi Da xanh, không trồng xen cam, chanh, quýt, bưởi khác trên một vườn.

Mặt khác, nên xới gốc bón phân hữu cơ, vô cơ đan xen 3-4 lần/năm. Khoảng tháng 2-3 dương lịch, bón phân xong, bồi bùn nhưng không bồi lúc nước mặn.

Cây trên 3 tuổi nên bón phân hữu cơ vi sinh trộn với phân chuồng 3-4 lần/năm, mỗi lần 5-10 kg, bón riêng mỗi gốc 1 kg vôi để dễ đậu trái và ngọt.

Mỗi cây bón từ 0,8-2,0 kg ure, 1,5-3,5 kg lân; 0,6-1,5 kg clorua kali chia 3-4 lần/năm.

Vì bưởi mang trái thường xuyên trên cây nên có thể sau thu hoạch rộ bón: 25% đạm, 25% lân; thấy khi trái ít cần thúc ra hoa bón: 25% đạm, 50% lân, 30% clorua kali; khi đậu trái bón 50% đạm, 25% lân, 50% clorua kali; trước thu hoạch bón 20% clorua kali còn lại.

Khi nhìn thấy cây bưởi cành nhánh sum suê, lá xanh tốt mượt mà nhưng không trái thì phải giảm lượng đạm, tăng clorua kali để cây ra hoa.

Chú ý cây bưởi nhánh trồng nghiên, lúc nhỏ khi mọc tượt non có thể cắt bỏ cành cũ (già), để tượt non mọc lên khoảng 0,5-0,7 m cắt ngọn để thân mọc các chồi mới, sau đó dùng dây nhựa kéo đọt uốn ra “tứ diện”. Cây bưởi sẽ phát triển cho trái đồng đều, cao khoảng 2-2,5 m dễ dàng chăm sóc và thu hoạch.

Hiện nay, người trồng bưởi đã phải “đau đầu” vì sâu đục trái, chúng gây thiệt hại lớn cho nhà vườn. Đây là mối nguy khi chúng ta trồng bưởi Da xanh. Trong sắp đến xem như trồng bưởi Da xanh phải “sống chung” cùng sâu đục trái bưởi, phải bao từng trái từ nhỏ là biện pháp hữu hiệu nhất. Phải thường xuyên hái, lượm các trái bị sâu đục cho vào lu chứa nước vôi để diệt sâu. Gần đây, sâu đục trái bưởi có giảm, bà con thấy vậy không bao trái, vô tình chúng ta giúp để sâu đẻ trứng, hóa nhộng và có cơ hội tái xuất trở lại.

Tóm lại, phải đầu tư công sức, thường xuyên chăm sóc, xới gốc, bón phân, tỉa cành tạo tán, bao trái mới đạt kết quả cao./.

Hướng Dẫn Cách Chọn Bưởi Ngon

Chúng tôi tin chắc những thông tin dưới đây sẽ thật sự hữu ích cho các chị em nội trợ, chọn được những quả bưởi thơm ngon và dinh dưỡng nhất

Theo hai nhà vườn chuyên cung cấp bưởi chất lượng cho hệ thống siêu thị Maximark là ông Đinh Phước Điền (ở ấp Phú Chiến, xã Phú Hưng, thành phố Bến Tre) và chị Châu Thị Mỹ Ngọc (ở ấp Tân Triều, xã Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai), trái bưởi ngon có những đặc điểm sau:

+ Cuống trái còn tươi, da căng và ửng vàng.

 + Đều đặn, nặng hơn nhiều trái khác cùng cỡ-bạn dùng tay “cân” trái bưởi sẽ cảm nhận được điều này.

+ Vỏ mỏng: bạn dùng ngón tay búng vừa phải vào trái bưởi sẽ nghe âm thanh “cạch cạch”. Ngược lại, ở trái vỏ dày sẽ phát ra tiếng “bụp bụp”. Còn cách khác đơn giản hơn là bạn dùng ngón tay thuận bấm vừa phải vào trái bưởi. Nếu bạn cảm thấy cứng tay là được.

+ Ngọt: tiêu chí này rất khó, trừ khi bạn xin người bán cho ăn thử. Bởi chỉ có những nhà vườn biết bón cân đối lượng phân (đạm, lân, kali) cho cây thì mới thu được trái ngọt. Hoặc bạn cứ chọn mua trái này ở những nơi bán uy tín như trong các hệ thống siêu thị, chỗ mua “mối”.

Thường thời điểm chín rục của các loại bưởi là 7-10 ngày, sau khi nhà vườn hái xuống. Do vậy nếu mua bưởi ăn liền, bạn nên chọn những trái da nhăn, vàng sậm-vừa ngon vừa lợi ký. Lúc đó, cơm bưởi ngọt thanh, nhiều nước, thơm phảng phất.

Bảo quản nước bưởi: Theo BS.Nguyễn Ý Đức, nước bưởi cần được đựng trong bình (cốc) thủy tinh, để trong tủ lạnh. Tránh mất vitamin C, bạn nên đổ nước bưởi gần đầy bình (cốc) để không bị oxy hóa.

Công Nghệ Bảo Quản Quả Bưởi Bằng Màng Chitosan

Trong vòng 3 tháng, màng chitosan có khả năng bảo quản bưởi tốt hơn so với việc bảo quản bưởi bằng bao nhựa PE.

Chitosan là một loại hợp chất sinh học cao phân tử được chiết xuất từ vỏ tôm, có đặc tính ưu việt hơn các loại hoá chất khác dùng trong bảo quản trái cây. Màng chitosan chống thoát hơi nước, kháng khuẩn, không gây độc cho môi trường và con người.

Sau khi nhúng bưởi vào dung dịch chitosan, cứ hai tuần nhóm tiến hành kiểm tra bưởi một lần. Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu còn tiến hành đối chứng với các loại màng bao khác như nhựa PE.

Với màng chitosan, màu sắc của vỏ bưởi chỉ thay đổi chút ít so với lúc mới hái, nhưng vỏ bưởi vẫn có màu đều nhau, và có thể ăn được sau 3 tháng.

So sánh với bao nhựa PE, màng chitosan cho chất lượng tốt hơn trong 3 tháng bảo quản.

Tuy bao nhựa PE cũng có thể bảo quản bưởi trong vòng 3 tháng nhưng màu sắc vỏ bưởi không đều, có hiện tượng bị úng vỏ.

Bưởi được trồng nhiều ở cả hai miền Bắc và Nam Việt Nam với nhiều giống như, bưởi năm roi, bưởi da xanh, bưởi da láng, bưởi đường hồng, bưởi ổi… Bưởi là một mặt hàng xuất khẩu được ưa chuộng, nhưng sản lượng thấp, thời gian bảo quản ngắn, đồng thời bưởi bị giảm hương vị, trọng lượng và màu sắc.

Hiện nay, trên thị trường trái cây, chủ yếu chitosan đã được áp dụng trong việc bảo quản cho các loại trái cây như nhãn, cà chua, chuối, cam, quít, nhưng chưa có nghiên cứu nào ứng dụng chitosan trong bảo quản bưởi.

Khắc Phục Vườn Bưởi Da Xanh Bị Suy Kiệt

Hiện nay, một số vườn bưởi da xanh sau khi thu hoạch vài vụ thì có triệu chứng vàng lá, cây còi cọc, ít ra đọt non, trái nhỏ, cây bị suy kiệt thậm chí một số cây chết, nhất là trong mùa khô hạn.

– Trường hợp cây bị suy kiệt nặng, lá rụng nhiều thì biện pháp cấp thời là phải cắt bỏ ngay bông, trái, sau đó tưới nước đầy đủ để giúp cây hồi phục. Xới xáo cho đất thông thoáng. Bón phân có hàm lượng lân cao để giúp cây ra rễ mới, phục hồi khả năng sinh trưởng. Khi cây có được đọt non, nên phun phân bón lá giúp cho đọt phát triển tốt. Chú ý phòng ngừa sâu bệnh tấn công đọt non như bệnh loét, sâu vẽ bùa,…

– Về lâu dài, cần chú ý tưới đủ nước cho cây trong giai đoạn mang trái, nhất là trong mùa khô hạn nặng. Nên giữ mực nước trong mương ổn định từ 60 – 80 cm từ mặt liếp trong suốt năm.

– Bón nhiều phân hữu cơ hàng năm sau khi thu hoạch để làm cho đất tơi xốp, kết hợp cung cấp nấm đối kháng Trichoderma (chế phẩm sinh học Trico – ĐHCT) tăng cường hoạt động vi sinh vật trong đất, đồng thời bón cân đối lượng phân vô cơ (N-P-K) đáp ứng nhu cầu của cây theo từng thời kỳ. Nên cung cấp thêm vôi chung quanh gốc, quét vôi vào gốc cây khoảng trên 50 cm vào cuối mùa nắng.

– Nên để trái với số lượng vừa phải tùy theo kích thước tán cây và tình trạng sinh trưởng của cây. Không nên để cây mang trái quá sớm khi tuổi cây còn nhỏ.

– Trong vườn nên trồng các loại cỏ thân thấp, ít cạnh tranh dinh dưỡng, để giúp đất thông thoáng (để cỏ cách gốc 50 cm).

– Nếu xác định bệnh vàng lá thối rễ thì phải sử dụng thuốc hóa học. Xới nhẹ quanh gốc và tưới thuốc Ridomil Gold hoặc Acrobat. Chú ý: chỉ sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma sau khi xử lý thuốc 15 – 20 ngày.

Để cây bưởi da xanh phát triển tốt và có khả năng cho trái lâu dài, nhà vườn nên tuân thủ đúng qui trình kỹ thuật, chăm sóc đúng mức, không khai thác quá mức khả năng cho trái của cây, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết bất lợi.

Kỹ Thuật Xử Lý Ra Hoa Trên Cây Bưởi

Khoang vỏ, xiết nước, xông khói hoặc sử dụng hoá chất sẽ gia tăng nhanh chóng hàm lượng AAB trong cây và lá, mà AAB là một chất ức chế sinh trưởng rất mạnh vì vậy sẽ ngăn chặn sự sinh trưởng, phát triển dinh dưỡng của cây, buộc chúng chuyển sang giai đoan sinh trưởng, phát triển sinh sản.

Trong việc thay đổi tập tính của cây phù hợp với sự mong muốn của con người có nhiều vấn đề cần phải giải quyết. Nếu chúng ta muốn thay đổi chu kỳ tự nhiên của cây, việc đầu tiên là cây ăn quả phải được trồng trong điều kiện kiểm soát được, chúng ta phải tác động một số biện pháp kỹ thuật để thay đổi tập quán, chu kỳ phát triển cuả cây nhằm ngăn chặn sự sinh trưởng, phát triển dinh dưỡng. Bởi vì cây không dể dàng hình thành mầm hoa khi cây đang ở giai đoạn sinh trưởng phát triển dinh dưỡng.

Ở những vùng có hệ thống tưới tiêu, ngưng tưới nước tạm thời tạo khô hạn nhân tạo sẽ làm cho cây tạm dừng sinh trưởng, phát triển dinh dưỡng. Việc gây “stress” cho cây ăn quả bằng các biện pháp như: khoang vỏ, xiết nước, xông khói hoặc sử dụng hoá chất sẽ gia tăng nhanh chóng hàm lượng AAB trong cây và lá, mà AAB là một chất ức chế sinh trưởng rất mạnh vì vậy sẽ ngăn chặn sự sinh trưởng, phát triển dinh dưỡng của cây, buộc chúng chuyển sang giai đoan sinh trưởng, phát triển sinh sản. Mỗi biện pháp đều có những ưu và khuyết điểm của nó, tuỳ loại cây trồng, tuổi cây, tình trạng dinh dưỡng, điều kiện ngoại cảnh,…mà chúng ta áp biện pháp xử lý ra hoa thích hợp.

Có 3 phương pháp xử lý ra hoa thường áp dụng trên bưởi:

1/ Xử lý ra hoa bằng cách tạo sự khô hạn:

Một trong những đặc điểm của cây có múi nói chung và cây bưởi nói riêng so với những loại cây ăn trái khác là không có sự khác nhau giữa mầm chồi và mầm trái. Không có sự biến chuyển của chồi trong nhiều năm mà mỗi chồi có thể phát triển trong một năm để tạo mầm hoa và sẽ mang một hay nhiều trái ở cuối cành.

Cây bưởi ra hoa cần thời gian khô hạn để phân hoá mầm hoa, vì vậy ở các vườn quản lý được nước thì có thể tạo sự khô hạn để cây ra hoa đồng loạt. Việc tạo khô hạn vào tháng 12-01 dương lịch sẽ thu hoạch quả vào Tết Trung Thu (khoảng tháng 7-8 dương lịch); hoặc tạo khô hạn ở tháng 3-4 dương lịch thu hoạch quả vào tết Nguyên Đán (khoảng tháng 12 dương lịch).

Gặp lúc mưa thì có thể dùng tấm nylon đen che phủ chung quanh gốc cũng có thể tạo sự khô hạn để xử lý ra hoa, tuy nhiên phải tốn chi phí để mua nylon và tỷ lệ ra hoa không cao. Sau khi thu hoạch xong tiến hành vệ sinh vườn như: cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh, làm cỏ, quét vôi gốc… kế đến bón phân với liều lượng tùy thuộc vào sự sinh trưởng và tuổi cây.

Cây được bón phân lần 2 trước khi tiến hành ngưng xử lý ra hoa. Mực nước trong mương được khống chế ở mức thấp nhất nhưng phải trên tầng phèn tiềm tàng. Thời gian tạo khô hạn từ 7 -20 ngày tuỳ thuộc vào độ ẩm của đất và tình trạng thiếu nước của bộ lá cây bưởi mà quyết định tưới trở lại.

Có thể kết hợp vét sình lên khi liếp, khi sình khô, nứt nẻ thì tiến hành tưới trở lại. Thông thường khi thấy triệu chứng lá xào thì bắt đầu tưới nước trở lại, mỗi ngày 2-3 lần và tưới liên tục 3 ngày. Đến ngày thứ 4, tưới nước mỗi ngày/lần. 7-15 ngày sau khi tưới đợt đầu tiên cây sẽ ra hoa, thời gian này ngày tưới ngày nghĩ. 10-15 ngày sau khi cây trổ hoa sẽ rụng cánh hoa (đậu quả).

Ưu điểm: cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây bưởi nếu xiết nước có kết hợp với vét sình. Cây ra hoa tập trung và đồng loạt. Thuận lợi trong chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh và thu hoạch. Tổng thu nhập một lần bán sẽ cao hơn so với để ra hoa tự nhiên.

Nhược điểm: thông qua vét sình, xác bả thực vật chưa phân huỷ hoàn toàn hoặc tầng phèn tiềm tàng vô tình bị đưa lên liếp có thể gây độc cho cây bưởi. Bộ rễ có khuynh hướng ăn sâu tìm nguồn nước trong thời gian xiết nước vì vậy bộ rễ dễ bị úng, thúi do mực thuỷ cấp cao hay tầng phèn tiếm tàng gây ra. Bộ rễ suy yếu dễ bị sâu bệnh hại tấn công trong thời gian tạo khô hạn.

2/ Lải bỏ lá trên cành mang trái: sau khi thu hoạch xong cũng tiến hành vệ sinh vườn như: cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh, làm cỏ, quét vôi gốc… kế đến bón phân lần 2 (đạm thấp, lân và kali cao) với liều lượng tùy thuộc vào sự sinh trưởng và tuổi cây. Khi toàn bộ lá trên cây già và không có tượt non xuất hiện thì tiến hành lặt bỏ lá trên cành mang quả (thường rất ngắn khoảng 10 – 20 cm). Cành này thường mọc ở chảng 2 hoặc chảng 3 của cây.

Nếu chúng ta không lải lá thì cành này cũng sẽ mang trái sau đó nhưng muộn hơn so với phương pháp lải bỏ lá trước. Chú ý bắt đầu lải lá từ cành mang trái ở vị trí gần mặt đất trước sau đó tiến dần đến vị trí cao, nên chọn những cành già, thân và là có màu xanh đậm. Tùy tình trạng sinh trường và tuổi cây mà cành này sẽ cho hoa nhanh hay chậm.

Ưu điểm: kỹ thuật này đơn giản dể làm, không tốn hoá chất để xử lý ra hoa. Trái bưởi nằm bên trong tán nên tiết kiệm được cây chống đỡ, hạn chế trái bưởi bị nám nắng. Trái ra theo vị trí mong muốn nên thuận lợi trong chăm sóc và thu hoạch.

Nhược điểm: tốn công lao động trong trường hợp áp dụng vào trang trại có diện tích lớn từ vài hecta trở lên; Khó áp dụng cho cây bưởi đã nhiều năm tuổi, cây cao trên 3 mét, già cỏi.

3/ Xử lý ra hoa bằng cách sử dụng hoá chất: có thể dùng Paclobutrazol ở liều lượng 2,5g-5gr ai/ cây (tùy theo tuổi cây và đường kính của cây mà tăng giảm liều lượng) tưới xung quanh gốc hoặc phun lên cây ở nồng độ 1000-2000ppm cũng có khả năng giúp cây bưởi ra hoa. Trên cây bưởi năm Roi phun Paclobutrazol nồng độ 1.000ppm, sau đó 30 ngày phun tiếp Thiourea nồng độ 0,3% sẽ giúp bưởi năm roi ra hoa đạt tỷ lệ cao (Trần văn Hâu, 2005).

Trên bưởi long Cổ Cò 5 năm tuổi quét Paclobutrazol liều lượng 1 gr ai/gốc đạt tỷ lệ ra hoa 60-70%. Hoặc dùng Ethrel 500ppm phun lên lá hoặc tưới gốc. Trước khi xử lý hóa chất thì cây cũng được bón phân lần 2 (trước ra hoa), sau khi xử lý hóa chất cũng cần giảm dần lượng nước tưới và khi cây ra hoa thì tưới nước trở lại.

Việc sử dụng hóa chất để xử lý ra hoa cho cây bưởi cần phải thận trọng vì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cây bưởi, nên làm thử nghiệm một vài cây ở các nồng độ từ thấp đến cao từ đó rút ra kinh nghiệm trước khi quyết định sử dụng đại trà trên vườn.

Ưu điểm: cây ra hoa theo ý muốn; Ít chịu ảnh hưởng của sự tác động ẩm độ trong đất trong thời gian xử lý; Thuận lợi trong chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh và thu hoạch; Tổng thu nhập một lần bán sẽ cao hơn so với để ra hoa tự nhiên.

Nhược điểm: tốn chi phí mua hoá chất, công lao động khi phun hoặc tưới; Không an toàn cho người tiêu dùng nếu hoá chất còn lưu tồn trong trái; Sử dụng hoá chất liều cao có thể làm gây hại bộ rể của cây bưởi, tiêu diệt vi sinh vật có ích trong đất, gây ô nhiểm môi trường.

Các yếu tố liên quan để việc xử lý ra hoa bưởi được thành công: cây phải được trồng trên mô đất cao và vườn phải có hệ thống tưới tiêu chủ động được nguồn nước trong mương khi tạo khô hạn để đất nhanh khô ráo, giúp việc cây phân hóa mầm hoa tốt hơn; Khoảng cách trồng không được quá dày sẽ gây khó khăn trong việc tạo khô hạn cho cây bưởi; Thời gian tạo khô hạn phải tương đối đủ để cây phân hóa mầm hoa.

+ Trước giai đoạn xử lý ra hoa, cây không được bón quá nhiều phân bón có hàm lượng N cao.

+ Trong thời gian xử lý ra hoa trên cây bưởi không được mang quá nhiều trái hoặc trái đang ở các giai đoạn phát triển khác nhau.

+ Cành vượt phải được tỉa bỏ thường xuyên và trên cây bưởi không có nhiều tược non.

Tóm lại, Việc xử lý ra hoa trên cây bưởi không khó nếu chúng ta áp dụng đúng kỹ thuật. Tuỳ từng điều kiện cụ thể mà chúng ta chọn biện pháp xử lý ra hoa tối ưu cho cây bưởi. Vấn đề đặt ra cho nhà vườn hiện nay là thời điểm xử lý ra hoa lúc nào để bán trái được giá nhất, thu lợi nhuận cao.